Lưu ký chứng khoán là gì? Mục đích và quy định khi lưu ký

Lưu ký chứng khoán là gì?

Lưu ký chứng khoán là một quy trình quan trọng trong lĩnh vực chứng khoán, được thực hiện để tiếp nhận, an toàn bảo quản, chuyển giao, và ghi nhận quyền sở hữu của nhà đầu tư đối với chứng khoán. Điều này được thực hiện trên hệ thống tài khoản lưu ký chứng khoán do Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) quản lý.

Khi chứng khoán được lưu ký, chúng sẽ được ghi vào tài khoản lưu ký chứng khoán với tên của nhà đầu tư. Quá trình này giúp theo dõi và quản lý quyền sở hữu chứng khoán của nhà đầu tư một cách hiệu quả. Trong quá trình thực hiện các giao dịch chứng khoán, sự điều chỉnh của tài khoản nhà đầu tư có thể thực hiện mà không cần đến việc trao đổi chứng khoán thực tế thông qua giấy tờ. Điều này tạo ra sự thuận tiện và linh hoạt trong quá trình quản lý và giao dịch chứng khoán cho các nhà đầu tư.

Mục đích của việc lưu ký chứng khoán

Lưu ký chứng khoán được thực hiện với mục tiêu đảm bảo tính minh bạch, an toàn và hiệu quả trong giao dịch chứng khoán. Cụ thể như sau:

• Tối ưu chi phí và bảo quản: Thay vì cần in ấn và lưu trữ hàng loạt giấy tờ, các thông tin về chứng khoán được ghi chép và bảo quản một cách hiệu quả trên hệ thống.
• Bảo vệ tài sản: Quá trình lưu ký chứng khoán đảm bảo rằng các chứng chỉ chứng khoán không bị hư hỏng, mất cắp hoặc mất mát.
• Tăng thanh khoản: Bằng cách loại bỏ sự cần thiết phải trao tay chứng chỉ, giao dịch trở nên dễ dàng và nhanh chóng hơn, thúc đẩy vòng quay vốn và khả năng tham gia của các nhà đầu tư.
• Giảm rủi ro: Thông tin về sở hữu và giao dịch được theo dõi và bảo vệ tốt hơn, từ đó hạn chế các hoạt động gian lận, lạm dụng và rủi ro khác trên thị trường chứng khoán.
• Khuyến khích đầu tư hợp pháp: khuyến khích đầu tư hợp pháp và tránh các hoạt động giao dịch bất hợp pháp hoặc gian lận.

Các quy định khi lưu ký chứng khoán

Hệ thống lưu ký chứng khoán bao gồm Trung tâm Lưu ký Chứng khoán (TTLK) cùng với các thành viên lưu ký. Các thành viên lưu ký có thể là các công ty chứng khoán hoặc ngân hàng thương mại đang hoạt động tại Việt Nam, sau khi đã được Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước cấp giấy chứng nhận đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán và đã nhận được sự chấp thuận từ TTLK để trở thành thành viên lưu ký.

Theo Luật Chứng khoán năm 2019 quy định về điều kiện hoạt động, quyền và nghĩa vụ của thành viên lưu ký chứng khoán như sau:

Điều kiện hoạt động

Theo điều 57, Luật Chứng khoán năm 2019 quy định về điều kiện đăng ký hoạt động lưu ký chứng khoán như sau:

Đối với Ngân hàng thương mại và chi nhánh Ngân hàng nước ngoài:

• Có Giấy phép hoạt động và thành lập tại Việt Nam, trong đó bao gồm nhiệm vụ lưu ký chứng khoán;
• Tuân thủ tỷ lệ an toàn vốn tối thiểu theo quy định của pháp luật về ngân hàng, và có hoạt động kinh doanh có lãi trong năm vừa qua;
• Có địa điểm, trang thiết bị, và thiết bị phục vụ cho việc thực hiện hoạt động lưu ký và thanh toán giao dịch chứng khoán.

Đối với công ty chứng khoán: Có giấy phép thực hiện nghiệp vụ môi giới chứng khoán.

Về quyền lợi

• Cung cấp dịch vụ lưu ký và thanh toán giao dịch chứng khoán cho khách hàng.
• Có quyền sở hữu những quyền khác theo quy định của pháp luật và quy chế của Tổng công ty lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam.

Về nghĩa vụ

• Bảo đảm có sẵn cơ sở vật chất và trang thiết bị kỹ thuật để phục vụ các hoạt động liên quan đến lưu ký và thanh toán chứng khoán.
• Thực hiện đóng góp vào quỹ hỗ trợ thanh toán theo quy định của pháp luật.
• Quản lý tài sản của khách hàng và thành viên lưu ký một cách riêng biệt, đồng thời ghi chép đầy đủ và kịp thời về tình trạng tài sản, quyền lợi tài sản, và các lợi ích liên quan từ tài sản mà họ nhận lưu ký từ khách hàng.
• Duy trì các điều kiện cần thiết để đảm bảo hoạt động liên quan đến lưu ký chứng khoán được duy trì và hoạt động đúng đăng ký.
• Tuân thủ các nghĩa vụ báo cáo và các trách nhiệm khác theo quy định của pháp luật và quy chế của Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam.

Phí lưu ký chứng khoán

Chi phí lưu ký chứng khoán không do công ty chứng khoán tự xác định, mà được quy định bởi nhà nước thông qua văn bản pháp luật. Thông tư số 127/2018/TT – BTC do Bộ Tài chính ban hành đã cụ thể hóa về các mức phí này.

Theo quy định trong Thông tư, các loại chứng khoán sẽ có các mức phí lưu ký khác nhau:

• Đối với cổ phiếu, chứng chỉ quỹ và chứng quyền, mức phí lưu ký là 0,3 đồng/cổ phiếu, chứng chỉ quỹ, chứng quyền mỗi tháng.
• Đối với trái phiếu, mức phí lưu ký là 0,2 đồng/trái phiếu mỗi tháng.

Theo quy định của Thông tư, các thành viên lưu ký và tổ chức mở tài khoản trực tiếp tại Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) sẽ chịu trách nhiệm trả chi phí lưu ký chứng khoán. Các khoản chi phí này được thu hàng tháng và phải thanh toán trước ngày 15 của tháng tiếp theo. Không áp dụng phí cho chứng khoán lưu ký trên tài khoản tự doanh của Ngân hàng Nhà nước.

Tại HSC, biểu phí lưu ký chứng khoán như sau:

Dịch Vụ	Mức Phí
Lưu ký chứng khoán chuẩn bị niêm yết nhưng chưa được lưu ký tại VSDC	Miễn phí
Lưu ký chứng khoán trong tài khoản	0.27 đồng / cổ phiếu, chứng chỉ quỹ / tháng
Phí lưu ký trái phiếu Doanh nghiệp	0.18 đồng / trái phiếu / tháng. Tối đa 2,000,000đ/1 mã trái phiếu/ tháng
Phí lưu ký công cụ nợ theo Luật Quản lý nợ công (trái phiếu Chính phủ)	0.14 đồng/công cụ nợ/ tháng. Tối đa 1,400,000đ / mã công cụ nợ / tháng
Chuyển khoản chứng khoán (một phần, toàn bộ số dư, tất toán)	0.3 đồng / chứng khoán / 1 lần chuyển khoản / 1 mã chứng khoán (Tối đa 300,000 đồng / 1 lần / 1 mã chứng khoán. Tối thiểu 50,000 đồng/ 1 bộ hồ sơ)

Để được tư vấn về dịch vụ lưu ký chứng khoán, nhà đầu tư hãy liên hệ với Trung tâm Dịch vụ khách hàng qua hotline (8428) 38 233 298 hoặc mail support@hsc.com.vn

Phân biệt chứng khoán đã lưu ký và chưa lưu ký

Dưới đây là bảng phân biệt chứng khoán đã lưu ký và chưa lưu ký mà nhà đầu tư có thể tham khảo:

Đặc điểm	Chứng khoán đã lưu ký	Chứng khoán chưa lưu ký
Hình thức sở hữu	Ghi nhận trên tài khoản điện tử	Ghi nhận trong Sổ cổ đông hoặc Giấy chứng nhận sở hữu chứng khoán
Giao dịch	Giao dịch chuyển điện tử qua tài khoản	Giao dịch cần xuất trình giấy tờ và thường tại ngân hàng hoặc sàn giao dịch chứng khoán
Thủ tục chuyển nhượng	Thủ tục đơn giản vì không cần giấy tờ vật chất	Thủ tục phức tạp hơn, cần nhiều thời gian và công sức hơn
Bảo quản	Không cần lo lắng về mất mát giấy tờ vật chất	Cần bảo quản cẩn thận để tránh mất mát hoặc hư hỏng giấy tờ

Từ bảng so sánh trên, ta có thể rút ra được một vài hạn chế khi nhà đầu tư không thực hiện lưu ký chứng khoán, chẳng hạn như:

• Rủi ro mất mát và hư hỏng do giấy tờ dễ bị thất thoát hoặc hỏng hóc.
• Giao dịch trở nên phức tạp hơn vì cần phải xuất trình giấy tờ vật chất.
• Thủ tục chuyển nhượng đòi hỏi nhiều thời gian và công sức hơn.
• Tăng nguy cơ giao dịch không minh bạch, dẫn đến khả năng gian lận và giao dịch không hợp pháp.

=>Chúng ta có thể thấy việc lưu ký chứng khoán mang lại nhiều lợi ích cho nhà đầu tư hơn, Vì vậy hãy xem xét các thông tin mà Stockinsight cung cấp ở trên một lần nữa để tiến hành thực hiện lưu ký chứng khoán sớm nhé!

Hướng dẫn nhà đầu tư 4 bước lưu ký chứng khoán tại HSC

Để tiến hành lưu ký chứng khoán tại HSC, nhà đầu tư làm theo các bước sau:

Bước 1: Nếu nhà đầu tư chưa có tài khoản giao dịch chứng khoán tại HSC, vui lòng mở tài khoản online tại đây.

Bước 2: Đến Trung tâm Dịch vụ Khách hàng của HSC theo hướng dẫn sau:

• Mang theo bản gốc CMND/CCCD còn hiệu lực.
• Điền thông tin vào mẫu ‘Phiếu gửi chứng khoán’ do HSC cung cấp.
• Cung cấp bản gốc sổ cổ đông hoặc giấy chứng nhận sở hữu chứng khoán.

Bước 3:

• Nếu thông tin của nhà đầu tư khớp với thông tin được đăng ký với VSDCHSC (Tổ chức phát hành), HSC sẽ xác nhận trên phiếu gửi chứng khoán và gửi cho nhà đầu tư 01 bản lưu trữ.
• Nếu thông tin không khớp, nhà đầu tư sẽ ký vào mẫu đề nghị điều chỉnh thông tin do HSC cung cấp. HSC sau đó xác nhận trên phiếu gửi chứng khoán và gửi cho nhà đầu tư 01 bản lưu trữ.

Bước 4: Sau khi HSC hoàn thiện hồ sơ lưu ký và được VSDC phê duyệt, số lượng chứng khoán được lưu ký sẽ được ghi vào tài khoản của nhà đầu tư tại HSC. Đồng thời, hệ thống sẽ tự động gửi tin nhắn SMS thông báo kết quả ghi có này đến số điện thoại mà nhà đầu tư đã đăng ký.

Số lượng chứng khoán này sẽ được hạch toán theo loại chứng khoán nhà đầu tư đang sở hữu, bao gồm cả chứng khoán tự do chuyển nhượng, hạn chế chuyển nhượng và chứng khoán chờ giao dịch.

Hy vọng thông qua bài viết trên, nhà đầu tư đã hiểu rõ hơn về lưu ký chứng khoán là gì cũng như cách phân biệt chứng khoán đã lưu ký và chưa lưu ký. Ngoài Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC), nếu nhà đầu tư có nhu cầu lưu ký chứng khoán hãy liên hệ với HSC qua hotline (8428) 38 233 298 hoặc email support@hsc.com.vn để được hỗ trợ nhé!