Giá trần giá sàn là gì? Công thức và cách xác định chính xác

Giá trần, giá sàn, giá tham chiếu là các khái niệm cơ bản trong đầu tư chứng khoán. Cùng Stock Insight tìm hiểu giá trần, giá sàn, giá tham chiếu là gì và cách thể hiện trên bảng giá chứng khoán.

Giá trần là gì?

Giá trần là mức giá tối đa mà một cổ phiếu hoặc tài sản tài chính cụ thể được phép tăng trong một phiên giao dịch. Khi giá của tài sản đạt đến mức giá trần, nó không được phép tăng thêm trong phiên đó và thường có một sự tạm dừng trong việc giao dịch.

Mục đích của giá trần là đảm bảo tính ổn định và tránh những biến động quá mức trong giá cổ phiếu hoặc tài sản tài chính. Nó cũng giúp ngăn chặn việc giao dịch quá nhanh và quá sôi động, đặc biệt trong những tình huống có thể dẫn đến sự thất thoát hoặc mất kiểm soát.

Mức giá trần được xác định bởi các quy định của sàn giao dịch hoặc tổ chức quản lý thị trường tài chính, và nó có thể thay đổi tùy theo quy tắc của từng thị trường. Giá trần có thể được áp dụng cho cổ phiếu, quỹ đầu tư, hoặc các sản phẩm tài chính khác.

Cách tính: Giá trần = Giá tham chiếu x (100% + Biên độ dao động)

ví dụ: giả sử một cổ phiếu có giá tham chiếu là 50 đồng và biên độ dao động được quy định là 7%. Để tính giá trần của cổ phiếu này, chúng ta sẽ sử dụng công thức: Giá trần = 50 đồng x (100% + 7%) = 50 đồng x 107% = 53.5 đồng.

=>trong phiên giao dịch này, giá cổ phiếu không được phép vượt quá mức 53.5 đồng, dù có nhu cầu mua vào lớn hơn.

Giá sàn là gì?

Giá sàn là mức giá tối thiểu mà một tài sản tài chính hoặc cổ phiếu cụ thể có thể được giao dịch trong một phiên. Khi giá của tài sản đạt đến mức giá sàn, nó không được phép giảm thêm trong phiên đó và thường có một sự tạm dừng trong việc giao dịch.

Mục đích của giá sàn là đảm bảo rằng tài sản tài chính không bị giảm giá quá mức trong một phiên giao dịch và ngăn chặn việc giao dịch quá nhanh và quá sôi động có thể dẫn đến sự thất thoát hoặc mất kiểm soát.

Mức giá sàn được xác định bởi các quy định của sàn giao dịch hoặc tổ chức quản lý thị trường tài chính, và có thể thay đổi tùy theo quy tắc của từng thị trường. Giá sàn có thể áp dụng cho cổ phiếu, quỹ đầu tư, hoặc các sản phẩm tài chính khác, tương tự như giá trần.

Cách tính: Giá sàn = Giá tham chiếu x (100% – Biên độ dao động)

Ví dụ: Giả sử một cổ phiếu có giá tham chiếu là 80 đồng và biên độ dao động được quy định là 5%. Để tính giá sàn của cổ phiếu này, chúng ta sử dụng công thức sau: Giá sàn = 80 đồng x (100% – 5%) = 80 đồng x 95% = 76 đồng.

=>Trong phiên giao dịch này, giá cổ phiếu không được phép giảm dưới mức 76 đồng, dù có nhu cầu bán ra lớn hơn.

Thông tin bổ sung về biên độ dao động của các sàn được quy định như sau:

	HOSE	HNX	UPCOM
Cổ phiếu, Chứng chỉ quỹ đóng, Chứng chỉ quỹ ETF	7%	10%	15%
Đối với cổ phiếu mới đăng ký giao dịch trong ngày giao dịch đầu tiên và cổ phiếu không có giao dịch trên 25 phiên giao dịch liên tiếp, trong ngày đầu tiên giao dịch trở lại	20%	30%	40%
Trái phiếu	Không quy định	Không quy định	Không quy định
Đối với trường hợp trả cổ tức/ thưởng bằng cổ phiếu quỹ cho cổ đông hiện hữu trong ngày giao dịch không hưởng quyền	Không quy định	30%	Không quy định

Giá tham chiếu là gì?

Giá tham chiếu (reference price) là một mức giá tham khảo hoặc mức giá khởi đầu được sử dụng trong quá trình giao dịch cổ phiếu hoặc tài sản tài chính mới được niêm yết trên sàn giao dịch. Mức giá tham chiếu thường được xác định trước khi một tài sản được niêm yết lần đầu để giúp quyết định mức giá mở cửa của phiên giao dịch đầu tiên.

Mục đích của giá tham chiếu là tạo ra một mức giá cơ bản để khởi đầu giao dịch cho tài sản mới. Giá này có thể được tính dựa trên nhiều yếu tố, bao gồm giá trung bình của giao dịch tương tự trước đó hoặc thông tin thị trường hiện tại. Khi tài sản mới được niêm yết, giao dịch thường bắt đầu từ mức giá tham chiếu, và giá có thể tăng hoặc giảm sau đó tùy theo sự mua bán của nhà đầu tư.

Giá tham chiếu không phải lúc nào cũng là giá cuối cùng của tài sản trong phiên giao dịch đầu tiên, nhưng nó giúp xác định mức giá mở cửa và tạo ra một điểm xuất phát cho giao dịch ban đầu của cổ phiếu hoặc tài sản tài chính mới niêm yết trên thị trường.

Cách tính theo từng sàn:

	HOSE	HNX	UPCOM
Giá tham chiếu	Giá tham chiếu của cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đang giao dịch là giá đóng cửa của ngày giao dịch gần nhất trước đó (trừ các trường hợp đặc biệt).	Giá tham chiếu được xác định bằng giá đóng cửa của ngày giao dịch liền kề trước đó (trừ các trường hợp đặc biệt).	Giá tham chiếu là bình quân gia quyền của các giá giao dịch thực hiện theo phương thức khớp lệnh liên tục của ngày giao dịch gần nhất trước đó (trừ các trường hợp đặc biệt).

Ví dụ: Hãy giả định rằng một công ty chuẩn bị niêm yết cổ phiếu của họ trên sàn giao dịch HOSE và ngày giao dịch trước đó là ngày 15 tháng 9. Giá đóng cửa của cổ phiếu vào ngày 15 tháng 9 là 120.000 đồng. Bằng cách tính theo quy tắc của HOSE, mức giá tham chiếu sẽ là giá đóng cửa của ngày 15 tháng 9:

Giá tham chiếu = 120.000 đồng

Điều này có nghĩa rằng khi cổ phiếu này được niêm yết lần đầu trên HOSE, giá mở cửa dự kiến sẽ là 120.000 đồng. Từ đó, giá có thể tăng hoặc giảm dựa trên sự mua bán của nhà đầu tư trong phiên giao dịch đầu tiên.

Một số trường hợp đặc biệt trên sàn HOSE

♦ Đối với cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng, chứng chỉ quỹ ETF có mức giá trần-sàn sau khi điều chỉnh biên độ dao động ± 7% nhưng giá trần/ sàn vẫn bằng mức giá tham chiếu sẽ điều chỉnh như sau:

Giá trần điều chỉnh = Giá tham chiếu + một đơn vị yết giá

Giá sàn điều chỉnh = Giá tham chiếu – một đơn vị yết giá

♦ Trường hợp giá trần và sàn của cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đóng, chứng chỉ ETF sau khi điều chỉnh theo cách trên bằng không (0), giá trần và sàn sẽ được điều chỉnh như sau:

Giá trần điều chỉnh = Giá tham chiếu + một đơn vị yết giá

Giá sàn điều chỉnh = Giá tham chiếu

Ví dụ: Chẳng hạn, giá tham chiếu của một cổ phiếu được xác định là 50.000 đồng trên sàn HOSE. Theo quy tắc đặc biệt, biên độ dao động là ± 7%. Nếu giá trần và sàn của cổ phiếu sau khi điều chỉnh vẫn bằng mức giá tham chiếu, với một đơn vị yết giá là 1.000 đồng, ta sẽ có:

Giá trần điều chỉnh = 50.000 + 1.000 = 51.000 đồng

Giá sàn điều chỉnh = 50.000 đồng

Điều này có nghĩa là trong trường hợp cụ thể này, giá trần đã được điều chỉnh lên thành 51.000 đồng, trong khi giá sàn vẫn giữ nguyên là 50.000 đồng.

Cách thể hiện Giá tham chiếu, giá trần và giá sàn trên bảng giá

Để nhà đầu tư dễ phân biệt, trên bảng giá thường quy định màu cho các mức giá. Chẳng hạn ở bảng giá của Sở giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh và Sở giao dịch Chứng khoán Hà Nội, giá tham chiếu được hiển thị màu vàng, giá trần màu tím còn giá sàn được hiển thị màu xanh da trời. Các mức giá tăng và giảm còn lại được hiển thị lần lượt là màu xanh lá cây và màu đỏ.

Minh họa: Cách thể hiện giá tham chiếu, giá trần và giá sàn trên bảng điện tử HOSE

Minh họa: Cách thể hiện giá tham chiếu, giá trần và giá sàn trên bảng điện tử HNX

Ngoài ra, ở một số công ty chứng khoán, mức độ tăng/giảm giá của cổ phiếu có thể được hiển thị dựa trên sắc độ xanh hoặc đỏ. Cổ phiếu tăng giá càng mạnh thì màu xanh càng đậm. Cổ phiếu càng giảm giá thì màu đỏ càng đậm và ngược lại. Giá trần sẽ được thêm ký hiệu CE (celling), giá sàn được thêm ký hiệu FL (floor) bên cạnh để phân biệt.

Minh họa: Cách thể hiện giá tham chiếu, giá trần và giá sàn trên bảng giá của HSC