Cổ phiếu là gì? Phân loại, đặc điểm và lưu ý khi đầu tư

Cổ phiếu là gì? Câu hỏi này thường được nhà đầu tư cá nhân đặt ra khi bắt đầu tìm hiểu về cổ phiếu nói riêng và thị trường chứng khoán nói chung. Bài viết dưới đây sẽ đưa ra cái nhìn tổng quan cũng như những đặc tính chung của cổ phiếu để nhà đầu tư tham khảo.

Khái niệm cổ phiếu là gì? 

Cổ phiếu là gì? Cổ phiếu là loại chứng khoán, được phát hành dưới dạng chứng chỉ, hoặc bút toán ghi sổ, xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư, khi tham gia vào hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Người nắm giữ cổ phiếu trở thành cổ đông và đồng thời là chủ sở hữu của công ty phát hành. Ở thị trường chứng khoán Việt Nam, một cổ phiếu là đại diện cho 10,000 đồng vốn điều lệ của doanh nghiệp. Ví dụ, doanh nghiệp cổ phần có vốn điều lệ là 10 tỷ đồng thì số cổ phần đại diện cho việc sở hữu doanh nghiệp này là 1 triệu cổ phiếu, mỗi cổ phiếu đại diện cho 10 nghìn vốn điều lệ.

“Cổ phiếu là giấy chứng nhận quyền sở hữu của người nắm giữ đối với doanh nghiệp. Nó là một loại tài sản mà mức độ sinh lời phụ  thuộc nhiều vào khả năng sinh lời của doanh nghiệp đó.”

Cổ phiếu là gì?

Có những loại cổ phiếu nào?

Sau khi tìm hiểu được khái niệm cổ phiếu là gì thì hãy cùng tìm hiểu trên thị trường có những loại cổ phiếu nào ? Thông thường hiện nay các công ty cổ phần thường phát hành hai dạng cổ phiếu: Cổ phiếu thường (common stock) và cổ phiếu ưu đãi (preferred stock). Các cổ đông sở hữu cổ phiếu thường được quyền tự do chuyển nhượng, quyền biểu quyết đối với các quyết định của công ty tại Đại hội cổ đông, được hưởng cổ tức theo kết quả kinh doanh và giá trị cổ phiếu đang nắm giữ. Ngược lại, các cổ đông nắm giữ cổ phiếu ưu đãi có quyền hạn và trách nhiệm hạn chế như: lợi tức cố định, không có quyền bầu cử, ứng cử. Tuy nhiên, cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi luôn được nhận cổ tức đầu tiên, và khi công ty bị phá sản thì họ cũng là những người được công ty trả trước sau đó mới đến cổ đông thường.

Chỉ số cổ phiếu là gì? Các chỉ số cổ phiếu cơ bản bạn cần biết 

Chỉ số cổ phiếu là gì? Chỉ số cổ phiếu thống kê, đo lường sự biến động của một số danh mục cổ phiếu. Dựa vào chỉ số này mà nhà đầu tư đánh giá mức độ tiềm năng, định giá cổ phiếu trong tương lai, khả năng sinh lời của cổ phiếu.

Chỉ số cổ phiếu là gì? Các chỉ số cổ phiếu cơ bản bạn cần biết

Hiện nay, cổ phiếu được đánh giá qua các chỉ số sau:

• Chỉ số P/E – Price to Earning: Là chỉ số đánh giá mối quan hệ giữa giá thị trường của cổ phiếu với thu nhập trên một cổ phiếu. Nếu chỉ số P/E thấp chứng tỏ cổ phiếu đang bị định giá thấp, có lợi cho nhà đầu tư.
• Chỉ số EPS – Earning per Share: Thu nhập trên mỗi cổ phần hay lợi nhuận sau thuế trên mỗi cổ phần sẽ nhận được sau khi công ty đã chia hết tiền lãi cho cổ đông. EPS cao chứng tỏ công ty đang có tốc độ phát triển tốt, ổn định.
• Chỉ số P/B – Price to Book Value Ratio: Tỷ lệ giá trên số sách. Chỉ số này dùng để so sánh giá trị thực tế của một cổ phiếu so với giá trị ghi sổ  của cổ phiếu đó. Chỉ số P/B càng thấp chứng tỏ nhà đầu tư đang trả ít hơn so với giá trị sổ sách ghi nhận.
• Chỉ số DPR – Tỷ lệ chi trả cổ tức: Thể hiện mức chi trả cổ tức cho các cổ đông so với mức mà công ty kiếm được. Số tiền không được trả cho các cổ đông được công ty giữ lại để tái đầu tư tăng trưởng, trả nợ hoặc thêm vào lợi nhuận giữ lại. Chỉ số DPR cao cho thấy công ty đang phát triển và tạo ra lợi nhuận tốt.

Giá cổ phiếu là gì? 4 Yếu tố chính ảnh hưởng đến giá cổ phiếu

Giá cổ phiếu là gì? Giá cổ phiếu là mức giá của cổ phiếu tại một thời điểm nhất định, có nghĩa là số tiền mà nhà đầu tư cần bỏ ra để sở hữu cổ phiếu đang giao dịch trên thị trường. Giá cổ phiếu là yếu tố quan trọng mà nhà đầu tư quan tâm khi quyết định mua, bán cổ phiếu. Chỉ số giá biến động hàng ngày và chịu ảnh hưởng của nhiều yếu tố khác nhau:

Thị trường và kinh tế

Khi thị trường và kinh tế ổn định, tăng trưởng đều sẽ mang lại môi trường thuận lợi để các doanh nghiệp phát triển, làm tăng giá cổ phiếu. Ngược lại, khi nền kinh tế bị thu hẹp, khủng hoảng, biến động khiến các doanh nghiệp gặp khó khăn, làm giảm lợi nhuận, giảm cổ tức và giá cổ phiếu. Khi nền kinh tế bị khủng hoảng, biến động giá cổ phiếu cao hơn và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Xu hướng nhiều nhà đầu tư chuyển dịch từ cổ phiếu sang trái phiếu cũng khiến giá cổ phiếu giảm sau.

Quy luật cung cầu

Cổ phiếu là loại hàng hóa chịu sự ảnh hưởng của quy luật cung – cầu. Khi doanh nghiệp phát triển, nhu cầu tăng nhà đầu tư mua cổ phiếu với kỳ vọng thu lại lợi nhuận cao. Ngược lại, nếu doanh nghiệp làm ăn không tốt, có xu hướng suy thoái sẽ làm làm ảnh hưởng đến tâm lý nhà đầu tư khiến cho cổ phiếu bán ra với số lượng lớn làm giá giảm mạnh đồng và đem lại ít lợi nhuận hơn.

Cổ phiếu của những công ty có vốn hóa, quy mô lớn sẽ thu hút nhiều quỹ và các nhà đầu tư lớn rót vốn. Điều này đẩy giá cổ phiếu lên cao, sẽ có ít khả năng sinh lời gấp đôi, gấp ba. Trong khi đó các doanh nghiệp có vốn số hóa nhỏ, số lượng cổ phiếu thấp, có tiềm năng tăng giá mạnh mẽ, mang lại lợi nhuận cao.

Kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp

Một công ty có hiệu quả kinh doanh tốt, đang phát triển sẽ mang lại lợi nhuận, cổ tức cho nhà đầu tư. Ngược lại, nếu doanh nghiệp hoạt động không hiệu quả, thua lỗ lòng tin của nhà đầu tư bị mất dần.

Tâm lý nhà đầu tư

Tâm lý nhà đầu tư ảnh hưởng nhiều đến quyết định mua bán, giao dịch cổ phiếu. Trường hợp thông tin doanh nghiệp thua lỗ, các nhà đầu tư mất lòng tin dẫn đến bán tháo khiến mức giá cổ phiếu giảm mạnh.

Tìm hiểu về giá tham chiếu, giá trần, giá sàn cổ phiếu

Khi tham gia vào thị trường chứng khoán, nhà đầu tư sẽ làm quen với các thuật ngữ như giá tham chiếu, giá trần, giá sàn cổ phiếu. Vậy cụ thể các loại giá cổ phiếu là gì?

Giá tham chiếu là mức giá cơ sở để tính giới hạn giá cổ phiếu giao động trong phiên giao dịch, dựa vào đây để xác định giá sàn và giá dịch của ngày giao dịch hiện tại. Trong đó, giá tham chiếu ở các sàn giao dịch sẽ khác nhau:

• Tại sàn HOSE và HNX: Giá tại thời điểm đóng cửa của ngày giao dịch liền kề trước đó.
• Tại sàn Upcom: Mức bình quân gia quyền của giá giao dịch thực hiện theo phương pháp khớp lệnh cuối cùng của ngày giao dịch trước đó.

Giá sàn là mức giá thấp nhất hay mức giá kịch sàn mà nhà đầu tư có thể đặt lệnh mua/bán trong ngày giao dịch. Cách tính giá sàn như sau: Giá sàn = Giá tham chiếu x (100% + Biên độ dao động)

Giá trần là mức giá cao nhất hay mức giá kịch trần mà nhà đầu tư có thể đặt lệnh mua/bán trong ngày giao dịch. Cách tính giá trần như sau: Giá trần = Giá tham chiếu x (100% – Biên độ dao động). 

Phát hành cổ phiếu là gì? Điều kiện phát hành cổ phiếu

Phát hành cổ phiếu là gì? Phát hành cổ phiếu được xem là một hoạt động kêu gọi vốn đối với những công ty cổ phần. Vì vậy , cổ phiếu chính là chứng chỉ được công ty phát hành, bút toán ghi sổ hay là các dữ liệu điện tử nhằm xác nhận quyền sở hữu số cổ phần của công ty đó. Việc phát hành cổ phiếu giúp cho công ty có thể kêu gọi được nguồn vốn từ những nhà đầu tư bên ngoài.

Phát hành cổ phiếu là gì? Điều kiện phát hành cổ phiếu

Khi đã hiểu được phát hành cổ phiếu là gì thì bạn cần phải biết các điều kiện khi phát hành cổ phiếu:

• Khi đăng ký phát hành cổ phiếu thì vốn điều lệ đã góp của công ty phải trên 10 tỷ đồng.
• Tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp phải đem lại lợi nhuận trong năm gần nhất với thời điểm phát hành.
• Cách phát hành cổ phiếu cùng với kế hoạch sử dụng nguồn vốn thu được phải được thông qua bởi hội đồng.

Đầu tư cổ phiếu là gì? Lợi nhuận mà cổ phiếu mang lại 

Đầu tư cổ phiếu là gì? đây là câu hỏi được nhiều người mới tham gia hỏi nhất mặc dù đó là điều cơ bản phải biết trước khi tham gia. Đầu tư cổ phiếu tức là các nhà đầu tư cần phải bỏ tiền ra để mua cổ phần do các công ty đó phát hành hay nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu trên các sàn chứng khoán. Hiểu một cách đơn giản là bạn sẽ mua cổ phiếu và nắm giữ để nhận lãi suất hàng năm.

Vậy cổ phiếu mang lại lợi nhuận như thế nào? Sau khi tìm hiểu được thị trường và tìm được một công ty có tiềm năng nhà đầu tư sẽ mua cổ phiếu của công ty đó và nắm giữ trong một thời gian dài tối thiểu là 1 năm. Sau một thời gian dài hoạt động, doanh nghiệp phát triển giá cổ phiếu sẽ tăng. Lúc này người chơi có thể thu được lợi nhuận từ sự chênh lệch của giá cổ phiếu, cổ tức chia từ doanh nghiệp.

Tại sao nên đầu tư vào cổ phiếu?

Cổ phiếu là kênh đầu tư chứng khoán linh hoạt, có thị trường rộng lớn nên việc mua bán dễ dàng và nhanh chóng. Cổ phiếu được mua bán tại các thị trường tiên cấp (Primary market), thứ cấp (Secondary market), các thị trường OCT và sàn giao dịch chứng khoán. Khả năng sinh lời của cổ phiếu cao nếu đầu tư đúng thời điểm, có tầm nhìn dài hạn và chọn đúng cổ phiếu để đầu tư. Cổ phiếu thường mang lại lợi ích kinh tế cho nhà đầu tư thông qua hai kênh chính là tăng trưởng và thu nhập.

Cũng như các lĩnh vực đầu tư khác, đầu tư cổ phiếu luôn tồn tại mối quan hệ tỷ lệ thuận giữa mức thu nhập và mức rủi ro. Giá cổ phiếu thường không đứng yên, mà lúc lên lúc xuống do chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố như kinh tế vĩ mô trong nước, biến động kinh tế thế giới, báo cáo tài chính hoạt động của doanh nghiệp, tâm lý nhà đầu tư…Vì vậy chiến lược mua và nắm giữ, phân tích, sàng lọc, lựa chọn cổ phiếu là điều kiện quan trọng để thu được lợi nhuận tối ưu. Nhà đầu tư nên tìm hiểu kỹ về quá trình hoạt động của công ty, ngành nghề kinh tế liên quan đến cổ phiếu đó và trào lưu giá cả lên xuống trên thị trường để có quyết định sáng suốt khi mua/bán cổ phiếu. Đồng thời, việc xác định rõ mục đích đầu tư, khả năng chịu đựng rủi ro, tình hình tài chính cá nhân và danh mục đầu tư cũng là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến việc lựa chọn cổ phiếu của nhà đầu tư cá nhân.

Nguyên tắc để đầu tư cổ phiếu sinh lời hiệu quả nhà đầu tư cần biết 

Mặc dù hiểu được cổ phiếu là gì cũng như các điều kiện và lợi nhuận của nó nhưng bạn vẫn có thể gặp nhiều rủi ro trong quá trình đầu tư. Vì vậy cần phải nắm rõ các nguyên tắc dưới đây để hạn chế rủi ro

Chọn lựa cổ phiếu tốt 

Việc chọn cổ phiếu để đầu tư cũng là vấn đề nan giải, bạn không nên ham rẻ mua những cổ phiếu giá rẻ và cũng không nên mua cổ phiếu quá cao. Thực chất chúng ta sẽ không biết cổ phiếu nào tốt, cái nào không tốt để đầu tư. Vì vậy khi đầu tư cần phải sáng suốt, nghe các chuyên gia chia sẻ để có được những cổ phiếu tốt

Mua cổ phiếu vào đúng thời điểm thích hợp

Vào bất kỳ thời điểm nào nhà đầu tư cũng cần phải cân nhắc kỹ càng trước khi mua cổ phiếu. Khi đã am hiểu kỹ càng về thị trường cổ phiếu thì người mua cần phải lựa chọn thời gian thích hợp để mua. Điều quan trọng nhất đó chính là sự sẵn sàng bước vào giao dịch của người mua

Nghiên cứu thật kỹ chiến lược đầu tư cổ phiếu 

Hiện nay trên các nền tảng mạng xã hội có rất nhiều thông tin bổ ích chia sẻ về đầu tư cổ phiếu hiệu quả. Vì vậy trước khi bắt đầu giao dịch, nhà đầu tư nên nghiên cứu kỹ càng chiến lược đầu tư hiệu quả để nắm được kỹ năng cũng là cẩm nang để mang lại lợi nhuận cao trong đầu tư

Giữ vững tâm lý khi giao dịch đầu tư cổ phiếu

Cổ phiếu cũng có thể được xem là một loại đầu tư may rủi, dựa vào tình hình hoạt động của công ty để quyết định lợi nhuận của người mua. Vì vậy, giá cổ phiếu của công ty cũng có thể tăng hoặc giảm, nhà đầu tư không nên lo lắng run sợ mà vội bán cổ phiếu với giá thấp khi giá cổ phiếu bị giảm. Cần phải có một tâm lý kiên định và quyết định sáng suốt để tranh hối hận về sau

Bài viết này hy vọng đã giải đáp câu hỏi cổ phiếu là gì và giúp cho nhà đầu tư mới không quá bỡ ngỡ trước những khái niệm về cổ phiếu. Nếu bạn có nhu cầu tham gia đầu tư cổ phiếu hãy đăng ký mở tài khoản tại website HSC để có thể mở tài khoản một cách dễ dàng và nhanh chóng. Cùng đồng hành và tham gia đầu tư cổ phiếu với HSC để thu lại lợi nhuận khổng lồ từ cổ phiếu nhé. Mở tài khoản chứng khoán online HSC ngay hôm nay để bắt đầu hành trình đầu tư cùng nhiều kiến thức được cập nhật tại HSCEdu. Đừng quên thường xuyên cập nhật tin tức thị trường chứng khoán hôm nay trên HSC bạn nhé!

Mời bạn xem hướng dẫn chơi chứng khoán cho người mới tại đây: