Chứng khoán phái sinh là gì? 4 Lưu ý khi tham gia

Chứng khoán phái sinh là một khái niệm đã trở nên quen thuộc với không ít nhà đầu tư tại Việt Nam. So với cổ phiếu phải chờ T+2 hàng về tài khoản & chỉ có lời trong chiều tăng, phái sinh đem đến cho bạn cơ hội có lời trong cả 2 chiều tăng/giảm của thị trường, giao dịch trong ngày (T+0), tỷ lệ đòn bẩy vượt trội. Một sản phẩm có rất nhiều điểm hấp dẫn và đáng quan tâm. Mời bạn tìm hiểu về chứng khoán phái sinh qua bài viết dưới đây:

Chứng khoán phái sinh là gì?

Chứng khoán phái sinh là các công cụ tài chính, có giá trị phụ thuộc vào giá của một tài sản cơ sở, và được sử dụng để đạt nhiều mục tiêu khác nhau như phân tán rủi ro, bảo vệ hoặc tạo lợi nhuận. Tài sản cơ sở của chứng khoán phái sinh có thể là hàng hóa như thực phẩm/nông sản, năng lượng hoặc công cụ tài chính như cổ phiếu, trái phiếu, lãi suất…

4 Loại chứng khoán phái sinh trên thị trường hiện nay

5 Bước cụ thể để tham gia thị trường chứng khoán phái sinh

Bạn cần thực hiện các bước sau đây để có thể bắt đầu giao dịch chứng khoán phái sinh:

​​​​​

Bước 1: Mở tài khoản giao dịch chứng khoán phái sinh

Tài khoản chứng khoán phái sinh khác với tài khoản chứng khoán cơ sở, nếu bạn chưa có tài khoản phái sinh, có thể đăng ký mở tài khoản phái sinh online tại đây:

Bước 2: Nộp tiền ký quỹ ban đầu

Để được kích hoạt tài khoản, bạn cần nộp tiền ký quỹ ban đầu theo quy định. Tại HSC, tỉ lệ ký quỹ ban đầu là 24% và có thể thay đổi theo từng thời kỳ.

Bước 3: Tải và cài đặt phần mềm

Mỗi công ty chứng khoán đều cung cấp một hoặc nhiều nền tảng để nhà đầu tư có thể thực hiện mua bán chứng khoán phái sinh. Một số tính năng cơ bản của phần mềm giao dịch phái sinh:

• Mở/ đóng vị thế một chứng khoán phái sinh
• Chuyển khoản trực tuyến: Chuyển tiền ra tài khoản ngân hàng, chuyển tiền qua lại giữa tài khoản giao dịch phái sinh và cơ sở
• Xem thông tin tài khoản, đồ thị phân tích kỹ thuật, bảng giá trực tuyến
• Kiểm tra số dư tiền, vị thế đang giao dịch và quản lý tài khoản

Bước 4: Giao dịch phái sinh

Bạn có thể tiến hành đặt lệnh sau khi nộp đầy đủ tiền ký quỹ.

Bước 5: Thanh toán bù trừ

Bạn phải thanh toán toàn bộ lãi lỗ phát sinh theo hợp đồng hàng ngày. Lãi lỗ sẽ được tính toán dựa theo giá giao dịch đóng cửa của hợp đồng tương lai.

Riêng với các hợp đồng đến ngày đáo hạn, lãi/lỗ sẽ được tính toán dựa trên giá đóng cửa của chỉ số tại ngày đáo hạn của hợp đồng tương lai đó.

• Nếu tài khoản chứng khoán phái sinh của bạn lỗ ròng: phải thanh toán đầy đủ toàn bộ số lỗ phát sinh chậm nhất đến 9h sáng ngày hôm sau.
• Nếu tài khoản chứng khoán phái sinh của bạn lãi ròng: nhận được đầy đủ số lãi phát sinh sau 11h sáng ngày hôm sau.

Bước 6: Theo dõi các loại tỷ lệ

Nếu tài khoản có số dư ký quỹ dưới mức quy định, bạn sẽ bị gọi ký quỹ (margin call) bởi công ty chứng khoán, yêu cầu bổ sung vào tài khoản. Ngược lại, nếu giá trị tài sản ký quỹ vượt giá trị ký quỹ yêu cầu, bạn có thể rút bớt phần này.

Hướng dẫn cách xem bảng giá phái sinh

Bước 1: Truy cập trang bảng giá chứng khoán phái sinh http://priceonline.hsc.com.vn/

Bước 2: Nhà đầu tư chọn Tab PHÁI SINH

Bước 3: Xem các thông tin cơ bản trong bảng giá phái sinh

Tên		Ý nghĩa
CK		Mã hợp đồng
Tháng đáo hạn		Ngày tháng hợp đồng đáo hạn
TC		Giá tham chiếu của hợp đồng – Giá đóng cửa của ngày hôm trước.
Trần		Giá trần của hợp đồng – mức giá cao nhất của 1 hợp đồng trong phiên giao dịch có thể đạt được.
Sàn		Giá sàn của hợp đồng – mức giá thấp nhất của 1 hợp đồng trong phiên giao dịch có thể đạt được.
Mua	Giá 3	Mức giá mua hợp đồng cao thứ 3
	KL 3	Khối lượng hợp đồng chờ mua tại mức giá 3
	Giá 2	Mức giá mua hợp đồng cao thứ 2
	KL2	Khối lượng hợp đồng chờ mua tại mức giá 2
	Giá 1	Mức giá mua hợp đồng cao nhất, Giá tốt nhất bên Mua
	KL 1	Khối lượng hợp đồng chờ mua tại mức giá 1
Giao dịch	Giá	Mức giá khớp trong phiên hoặc cuối ngày
	+/-	Thay đổi của mức giá thực hiện mới nhất so với giá thực hiện của giao dịch liền trước đó
	Độ lệch	Độ lệch với chỉ số VN30
	KL	Khối lượng lệnh gần nhất được khớp
Bán	Giá 1	Mức giá bán hợp đồng thấp nhất, Giá tốt nhất bên Bán
	KL1	Khối lượng hợp đồng chờ bán tại mức giá 1
	Giá 2	Mức giá bán hợp đồng thấp thứ 2
	KL2	Khối lượng hợp đồng chờ bán tại mức giá 2
	Giá 3	Mức giá bán hợp đồng thấp thứ 3
	KL3	Khối lượng hợp đồng chờ bán tại mức giá 3
Tổng KLTH		Khối lượng thực hiện – Khối lượng hợp đồng đã được thực hiện trong toàn bộ ngày giao dịch
Khối lượng mở (OI)		Số hợp đồng đang giữ qua đêm
Mở cửa		Giá thực hiện tại lần khớp lệnh đầu tiên trong ngày giao dịch chứng khoán phái sinh, giá mở cửa gồm giá mua và giá bán hợp đồng được xác định theo phương thức đấu giá.
Cao nhất		Là giá khớp lệnh ở mốc cao nhất trong phiên
Thấp nhất		Là giá khớp lệnh ở mốc thấp nhất trong phiên
NN Mua		Tổng khối lượng mà nhà đầu tư nước ngoài mua
NN Bán		Tổng khối lượng mà nhà đầu tư nước ngoài bán

Lợi ích và hạn chế

Lợi ích khi đầu tư vào thị trường chứng khoán phái sinh

Hiện nay, cả trên thị trường quốc tế nói chung và tại Việt Nam nói riêng, có rất nhiều nhà đầu tư lựa chọn chứng khoán phái sinh vì nó mang đến nhiều lợi ích như sau:

1. Rủi ro kiểm soát: bằng cách dự đoán thời điểm tham gia và rút lui khỏi các hợp đồng tương lai một cách hợp lý.
2. Phương thức linh hoạt: Các nhà đầu tư có nhiều tùy chọn giao dịch, bao gồm chốt lãi/lỗ trong ngày, sử dụng giao dịch T+0, hoặc thậm chí bán khống để đảm bảo lợi nhuận.
3. Minh bạch và bảo vệ pháp luật: Tất cả giao dịch chứng khoán phái sinh được xử lý qua Sở Giao dịch Chứng khoán, đảm bảo tính thanh khoản và tuân thủ pháp luật.
4. Giới hạn vị thế: Việc giới hạn vị thế giúp nhà đầu tư kiểm soát rủi ro. Ví dụ, một tài khoản cá nhân có giới hạn khoảng 5,000 vị thế mỗi ngày, nhưng không có giới hạn về khối lượng phát hành và niêm yết.
5. Đầu cơ cả hai chiều: Nhà đầu tư có thể kiếm lời cả khi thị trường giảm và thậm chí sử dụng kỹ thuật bán khống hợp pháp.
6. Đòn bẩy tài chính: Chứng khoán phái sinh cho phép bạn mua nhiều cổ phiếu với giá thấp, mang lại cơ hội sinh lời cao.

Hạn chế

Tuy nhiên, thị trường chứng khoán phái sinh cũng tồn tại nhiều rủi ro vì luôn biến động và có khả năng sinh lời và lỗ. Nếu không có chiến lược đầu cơ rõ ràng và nghiên cứu cụ thể, bạn có thể dễ dàng gặp thua lỗ nặng.

Hơn nữa, khi mua hợp đồng tương lai, người giao dịch cần quan tâm đến nhiều yếu tố như phí giao dịch, thuế, ký quỹ, ngày đáo hạn hợp đồng, v.v. Bất kỳ thiếu sót nào trong việc quản lý các yếu tố này cũng có thể dẫn đến thất bại trong đầu tư.

4 Lưu ý quan trọng

Dưới đây là 4 lưu ý đầu tư chứng khoán phái sinh được đề xuất bởi các chuyên gia:

1. • Xác định chiến lược rõ ràng: Hãy thiết lập một chiến lược cụ thể dựa trên nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng và kiểm soát rủi ro một cách cẩn thận.
   • Quản lý rủi ro hiệu quả: Đặt ra giới hạn lỗ và lợi nhuận để đảm bảo rằng bạn không mất quá nhiều tiền khi thị trường biến động và tuân thủ nguyên tắc quản lý rủi ro.

Paul Tudor Jones: “Quản lý rủi ro là chìa khóa để sống sót. Đừng bao giờ để một vị thế nào đó ảnh hưởng đến tài khoản của bạn.”

1. • Theo dõi thị trường thường xuyên: Luôn cập nhật thông tin về tài sản cơ sở và thị trường để điều chỉnh chiến lược đầu tư khi cần thiết.
   • Học hỏi từ các sự kiện thị trường: Rút kinh nghiệm từ các biến động thị trường trước đây để điều chỉnh chiến lược giao dịch và cải thiện quyết định đầu tư.

Kết luận

Chứng khoán phái sinh có nhiều ưu điểm hơn so với cổ phiếu và trái phiếu, nhưng cũng đi kèm với mức độ rủi ro cao – bạn có thể kiếm lời nhanh chóng, nhưng cũng có thể mất số tiền đáng kể. Đối với người mới tham gia thị trường, việc có các chuyên gia có kinh nghiệm giao dịch phái sinh hướng dẫn là rất quan trọng. Tại Stock Insight, chúng tôi có đội ngũ chuyên gia và hệ thống tư vấn được hàng trăm nhà đầu tư tin tưởng và đạt lợi nhuận mỗi ngày.

ĐẶC BIỆT, tham gia room tư vấn là HOÀN TOÀN MIỄN PHÍ. Đăng ký tại đây để tham gia ngay hôm nay. Hotline hỗ trợ mở tài khoản & đăng ký dịch vụ tư vấn phái sinh: (84 28) 38 233 298/ Email: support@hsc.com.vn