VWAP là gì? Cách sử dụng và ý nghĩa trong giao dịch chứng khoán

VWAP đóng vai trò như một thước đo hiệu suất giao dịch, giúp nhà đầu tư đánh giá liệu giá hiện tại có đang giao dịch trên hay dưới mức trung bình có trọng số. Bằng cách so sánh giá đóng cửa với đường VWAP, các nhà giao dịch có thể xác định xu hướng ngắn hạn và đưa ra quyết định mua bán phù hợp. Ngoài ra, VWAP còn được sử dụng để đặt các lệnh dừng lỗ và chốt lời, giúp quản lý rủi ro hiệu quả hơn.

VWAP là gì?

Định nghĩa

VWAP là từ viết tắt của Volume Weighted Average Price. Khác với các chỉ báo trung bình đơn thuần, nó không chỉ tính toán giá trung bình mà còn cân nhắc cả khối lượng giao dịch tại mỗi thời điểm. Nhờ đó, Volume Weighted Average Price cung cấp một cái nhìn sâu sắc hơn về mức giá “hợp lý” của một tài sản trong một khoảng thời gian nhất định và giúp nhà đầu tư xác định các điểm vào lệnh và thoát lệnh hiệu quả.”

Cách tính

Công thức tổng quát để tính như sau:

VWAP = (∑(Giá đóng cửa * Khối lượng)) / ∑(Khối lượng)

Trong đó:

• ∑(Giá đóng cửa * Khối lượng): Tổng tích của giá đóng cửa nhân với khối lượng giao dịch của từng giai đoạn (ví dụ: từng phút, từng giờ, từng ngày).
• ∑(Khối lượng): Tổng khối lượng giao dịch của tất cả các giai đoạn.
• VWAP: Là giá trung bình có trọng số, tức là giá trung bình được điều chỉnh theo khối lượng giao dịch.

Ví dụ minh họa

Giả sử chúng ta có dữ liệu giao dịch của một cổ phiếu trong 3 ngày như sau:

Ngày	Giá đóng cửa	Khối lượng	Giá đóng cửa * Khối lượng
Ngày 1	95	1000	95,000
Ngày 2	100	2000	200,000
Ngày 3	103	2000	206,000

Tính toán:

• Tổng (Giá đóng cửa * Khối lượng) = 95,000 + 200,000 + 206,000 = 501,000
• Tổng khối lượng = 1000 + 2000 + 2000 = 5000
• VWAP = 500,000 / 5000 = 100.2

Kết luận: Giá trung bình có trọng số theo khối lượng của cổ phiếu trong 3 ngày này là 100.2. Điều này có nghĩa là, trung bình cổ phiếu này được giao dịch ở mức giá 100.2, khi xét đến cả giá và khối lượng giao dịch trong khoảng thời gian đó.

Cách sử dụng VWAP trong giao dịch chứng khoán

Giá trung bình có trọng số theo khối lượng, là một công cụ phân tích kỹ thuật vô cùng hữu ích trong việc xác định xu hướng thị trường và tìm kiếm điểm vào lệnh tối ưu.

VWAP như một Mức Hỗ Trợ/Kháng Cự

Tương tự như các chỉ báo khác, VWAP cũng có thể dùng như một mức hỗ trợ và kháng cự tương đối. Có thể hiểu là khi giá cổ phiếu đang có xu hướng hồi phục tăng trở lại đường VWAP thì đường này đang là kháng cự về giá. Ngược lại, khi cổ phiếu giảm ngắn hạn về gần đường VWAP thì chỉ báo này sẽ tạo một lực hỗ trợ nhờ lực Cầu đang chờ mua lên, giúp cổ phiếu bật tăng ngay sau đó.

Xác Định Điểm Vào Lệnh

Giao dịch với chỉ báo này cũng tương đối dễ dàng, bạn có thể cài đặt sẵn chỉ báo này trên biểu đồ và thực hiện mua bán khi xuất hiện các tín hiệu như sau:

• Canh mua khi giá cắt lên đường VWAP cho thấy tín hiệu tăng giá ngắn hạn đang diễn ra, lực cầu mua lên đang chiếm ưu thế.
• Bán ra khi có tín hiệu ngược lại, giá cắt xuống dưới đường, lực mua yếu thế hơn lực bán tạo ra các tín hiệu bán ngắn hạn.

Ví dụ Minh Họa với Cổ Phiếu XYZ

Lưu ý: Ví dụ này chỉ mang tính minh họa và không phải là lời khuyên đầu tư.

• Giả định: trên biểu đồ, giá của XYZ đã vượt qua đường VWAP từ dưới lên và đang giao dịch trên đường này. Điều này cho thấy một xu hướng tăng đang hình thành.
• Điểm vào lệnh: Nếu bạn muốn mua cổ phiếu XYZ, bạn có thể đặt lệnh mua khi giá đóng cửa trên đường VWAP và có các tín hiệu xác nhận khác từ các chỉ báo kỹ thuật khác.

Kết hợp với các chỉ báo khác

Việc sử dụng riêng lẻ một chỉ báo kỹ thuật, đôi khi chưa đủ để đưa ra quyết định giao dịch chính xác. Để tăng cường độ tin cậy và giảm thiểu rủi ro, các nhà giao dịch thường kết hợp VWAP với các chỉ báo kỹ thuật khác. Dưới đây là hai ví dụ điển hình về việc kết hợp chỉ báo này với SMA (Trung bình động đơn giản) và RSI (Chỉ số sức mạnh tương đối).

Kết hợp VWAP và SMA

• Mục tiêu: Kiểm tra độ mạnh của xu hướng.
• Cách thức:
  • Xu hướng tăng: Khi đường VWAP cắt lên trên đường SMA, điều này thường cho thấy xu hướng tăng đang mạnh lên.
  • Xu hướng giảm: Ngược lại, khi đường VWAP cắt xuống dưới đường SMA, điều này có thể báo hiệu một xu hướng giảm.
  • Độ dốc: Độ dốc của các đường này cũng cung cấp thông tin về tốc độ và sức mạnh của xu hướng. Một đường VWAP cắt lên trên đường SMA với góc độ dốc lớn cho thấy một xu hướng tăng mạnh mẽ.

Ví dụ minh họa:

Kết hợp VWAP và RSI

• Mục tiêu: Xác nhận tín hiệu từ VWAP và tránh các vùng quá mua hoặc quá bán.
• Cách thức:
  • Vùng quá mua: Khi giá cắt lên trên VWAP và RSI đang ở trên mức 70, điều này cho thấy thị trường có thể đang ở trong vùng quá mua và rủi ro điều chỉnh tăng cao.
  • Vùng quá bán: Ngược lại, khi giá cắt xuống dưới VWAP và RSI đang dưới mức 30, điều này cho thấy thị trường có thể đang ở trong vùng quá bán và có cơ hội phục hồi.

>> Xem thêm: Phân kỳ RSI là gì? Hướng dẫn giao dịch với phân kỳ RSI

Lợi ích và hạn chế khi sử dụng

Lợi ích

Tính chính xác và hiệu quả:

• Giá trị hợp lý: VWAP giúp xác định một mức giá trung bình có trọng số, phản ánh cả giá và khối lượng giao dịch. Điều này giúp nhà giao dịch tránh được những biến động giá ngắn hạn và đưa ra quyết định dựa trên một cái nhìn tổng quan hơn về thị trường.
• Đánh giá hiệu suất: Bằng cách so sánh giá hiện tại với VWAP, nhà giao dịch có thể đánh giá được liệu thị trường đang bị định giá quá cao hay quá thấp.

Đo lường khối lượng giao dịch:

• Thanh khoản: VWAP cho thấy mối quan hệ giữa giá và khối lượng giao dịch, giúp nhà giao dịch đánh giá mức độ thanh khoản của một cổ phiếu hoặc thị trường.
• Sức mạnh của xu hướng: Khi khối lượng giao dịch đi kèm với sự thay đổi giá, điều này cho thấy sự mạnh mẽ của xu hướng.

Hạn chế

Chỉ áp dụng trong phiên giao dịch ngày:

• Giới hạn thời gian: VWAP được tính toán dựa trên dữ liệu giao dịch trong một ngày, do đó nó không cung cấp thông tin về xu hướng dài hạn.
• Không phù hợp với các chiến lược đầu tư dài hạn: Đối với các nhà đầu tư dài hạn, VWAP có thể không phải là công cụ phân tích chính.

Không phải là công cụ chính xác tuyệt đối:

• Tín hiệu giả: Chỉ báo này có thể tạo ra các tín hiệu giả, đặc biệt là trong các thị trường biến động mạnh.
• Cần kết hợp với các công cụ khác: Để tăng độ tin cậy của các tín hiệu giao dịch, nhà đầu tư cần kết hợp với các chỉ báo kỹ thuật khác như RSI, MACD, Bollinger Bands.

Có độ trễ nhất định:

• Phản ứng chậm: VWAP có thể phản ứng chậm với những thay đổi đột ngột của giá, đặc biệt là trong các thị trường có tính biến động cao.
• Không phù hợp với giao dịch ngắn hạn: Đối với các nhà giao dịch scalping hoặc day trading, độ trễ của VWAP có thể là một hạn chế lớn.

Kết luận

VWAP là công cụ quan trọng giúp nhà giao dịch xác định giá trị trung bình có trọng số theo khối lượng, từ đó đánh giá xu hướng và điểm vào lệnh hiệu quả.

Đây là một công cụ phân tích kỹ thuật hữu ích, nhưng nó không phải là công cụ hoàn hảo. Nhà đầu tư cần hiểu rõ các hạn chế của VWAP và kết hợp nó với các công cụ phân tích khác để đưa ra quyết định giao dịch sáng suốt.Nhà đầu tư có thể tiếp tục đọc các bài viết và tham gia các khóa học đầu tư trên HscEdu và theo dõi các bài viết tại Stock Insight.

Thiện Vũ
Account Manager