Phương pháp định giá theo chiết khấu dòng tiền

Trong thế giới đầu tư đầy biến động, việc định giá một doanh nghiệp một cách chính xác là một trong những thách thức lớn đối với các nhà đầu tư. Phương pháp chiết khấu dòng tiền (Discounted Cash Flow – DCF) đã nổi lên như một công cụ hữu hiệu để giải quyết vấn đề này, giúp các nhà đầu tư ước tính giá trị hợp lý của một doanh nghiệp bằng cách dự báo và chiết khấu các dòng tiền tự do mà doanh nghiệp đó sẽ tạo ra trong tương lai về thời điểm hiện tại.

Dù có nhiều ưu điểm, DCF yêu cầu người dùng phải đưa ra giả định hợp lý và có khả năng dự báo chính xác. Điều này đôi khi có thể tạo ra thách thức trong quá trình áp dụng. Trong bài viết này, hãy cùng Stock Insight đi sâu vào chi tiết phương pháp định giá này nhé!

Chiết khấu dòng tiền là gì?

Phương pháp chiết khấu dòng tiền (DCF) là một phương pháp định giá doanh nghiệp dựa trên việc dự báo các dòng tiền trong tương lai và chiết khấu về giá trị hiện tại.

Mục tiêu của DCF là xác định giá trị hợp lý của công ty thông qua khả năng sinh lời dài hạn. Từ đó, nhà đầu tư có thể đưa ra quyết định mua bán thông minh hơn. Đây là một trong những phương pháp phổ biến và hiệu quả trong việc định giá các công ty có dòng tiền ổn định.

Nguyên lý hoạt động của DCF

Cơ sở của phương pháp DCF rất đơn giản: tiền trong tương lai không có giá trị bằng tiền hiện tại. Do đó, để so sánh các dòng tiền phát sinh ở các thời điểm khác nhau, chúng ta cần chiết khấu chúng về giá trị hiện tại. Quy trình thực hiện DCF bao gồm các bước sau:

• Dự báo dòng tiền tự do: Dòng tiền tự do là lượng tiền mặt mà doanh nghiệp có thể tạo ra sau khi đã đáp ứng tất cả các nghĩa vụ tài chính. Đây là yếu tố cốt lõi trong mô hình DCF.
• Xác định tỷ lệ chiết khấu: Tỷ lệ chiết khấu, thường được gọi là WACC (Weighted Average Cost of Capital), phản ánh chi phí vốn của doanh nghiệp. WACC càng cao, giá trị hiện tại của dòng tiền tương lai càng thấp.
• Tính giá trị hiện tại của dòng tiền: Sử dụng công thức chiết khấu, chúng ta tính toán giá trị hiện tại của từng dòng tiền dự báo và cộng dồn lại để tìm ra giá trị hiện tại của doanh nghiệp.
• Tính giá trị cuối kỳ: Sau giai đoạn dự báo chi tiết, thường là 5-10 năm, cần tính toán giá trị cuối kỳ để phản ánh giá trị của doanh nghiệp từ thời điểm đó trở đi.

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả định giá

Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả định giá theo phương pháp DCF bao gồm:

• Biến động kinh tế vĩ mô: Thay đổi trong nền kinh tế, như lãi suất, lạm phát, và chính sách tài chính có thể làm thay đổi dự báo dòng tiền và tỷ lệ chiết khấu.
• Thay đổi trong quản lý và chiến lược kinh doanh của công ty: Sự thay đổi trong chiến lược, quản lý, hoặc môi trường cạnh tranh có thể ảnh hưởng đến khả năng sinh lời và dòng tiền của công ty trong tương lai.

Ưu và nhược điểm của phương pháp DCF

Ưu điểm:

• Tính toàn diện: DCF xem xét toàn bộ bức tranh tài chính của doanh nghiệp, không chỉ dựa trên các chỉ số tài chính ngắn hạn.
• Tính linh hoạt: DCF có thể áp dụng cho nhiều loại doanh nghiệp và dự án khác nhau.
• Tập trung vào giá trị nội tại: DCF giúp xác định giá trị thực của doanh nghiệp, không phụ thuộc vào tâm lý thị trường.

Hạn chế:

• Phụ thuộc vào dự báo: Kết quả của DCF phụ thuộc rất lớn vào độ chính xác của các dự báo về dòng tiền và tỷ lệ chiết khấu.
• Tính phức tạp: Việc thực hiện DCF đòi hỏi nhiều kiến thức chuyên môn và công cụ tính toán.
• Khó áp dụng cho các doanh nghiệp mới khởi nghiệp hoặc các doanh nghiệp trong ngành công nghiệp có chu kỳ sống ngắn.

Các bước triển khai phương pháp DCF

Để áp dụng phương pháp này một cách hiệu quả, chúng ta cần thực hiện qua các bước sau:

Xác định dòng tiền tự do (Free cash flow – FCF)

FCF là lượng tiền mặt ròng mà doanh nghiệp tạo ra sau khi đã đáp ứng tất cả các nghĩa vụ tài chính, bao gồm cả chi phí đầu tư.

Phân loại FCF:

Có hai loại FCF chính:

• FCFF (Free Cash Flow to the Firm): Dòng tiền tự do dành cho cả chủ nợ và cổ đông.
• FCFE (Free Cash Flow to Equity): Dòng tiền tự do dành riêng cho cổ đông.

Công thức tính FCF:

• FCFF: FCF = Lợi nhuận sau thuế + Khấu hao – Chi phí vốn lưu động tăng thêm – Chi phí đầu tư tài sản cố định.
• FCFE: FCFE = FCF – Thanh toán lãi + Trả nợ – Phát hành cổ phiếu mới.

Dự báo dòng tiền tương lai

Xây dựng các giả định: Dựa trên các thông tin về ngành, doanh nghiệp và các yếu tố kinh tế vĩ mô để đưa ra các giả định về tăng trưởng doanh thu, chi phí, và các yếu tố khác ảnh hưởng đến dòng tiền.

Phương pháp dự báo:

Có thể sử dụng các phương pháp như:

• Dự báo dựa trên lịch sử: Dựa vào dữ liệu quá khứ để ngoại suy ra tương lai.
• Dự báo dựa trên mô hình: Sử dụng các mô hình thống kê để dự báo.

Chọn tỷ lệ chiết khấu phù hợp

Tỷ lệ chiết khấu (WACC): Là chi phí trung bình gia quyền của vốn, phản ánh chi phí vốn của doanh nghiệp.

Công thức tính WACC: 

WACC = (E/V) * Re + (D/V) * Rd * (1-Tc)

• E: Giá trị thị trường của vốn chủ sở hữu
• D: Giá trị thị trường của nợ
• V: Tổng giá trị vốn (E+D)
• Re: Tỷ suất sinh lợi yêu cầu của cổ đông
• Rd: Lãi suất của nợ
• Tc: Thuế suất doanh nghiệp

Tính giá trị hiện tại của dòng tiền

Công thức: 

Giá trị hiện tại = Dòng tiền tương lai / (1 + WACC)^n

• n: Số kỳ trong tương lai

Khi nào nên sử dụng phương pháp chiết khấu dòng tiền DCF?

Mô hình DCF là một công cụ mạnh mẽ để định giá doanh nghiệp. Tuy nhiên, nó đòi hỏi người sử dụng phải có kiến thức sâu rộng về tài chính và kinh tế. Việc lựa chọn phương pháp dự báo dòng tiền phù hợp và xử lý các yếu tố rủi ro một cách hiệu quả là rất quan trọng để đảm bảo kết quả định giá chính xác. DCF cũng thích hợp với các công ty chưa niêm yết, doanh nghiệp có mức tăng trưởng cao hoặc khi thị trường chưa có giá trị chuẩn.

Phương pháp DCF là một công cụ hữu ích nhưng không phải là công cụ duy nhất. Việc lựa chọn phương pháp định giá phù hợp phụ thuộc vào mục tiêu của việc định giá, đặc điểm của doanh nghiệp và thông tin sẵn có. Để có một kết quả định giá chính xác, cần phải kết hợp DCF với các phương pháp khác và thực hiện phân tích một cách cẩn thận.

Những lưu ý khi sử dụng mô hình chiết khấu dòng tiền DCF

Kết hợp với các mô hình khác

• So sánh doanh nghiệp tương tự (Comparable Company Analysis): So sánh các chỉ số tài chính của doanh nghiệp cần định giá với các doanh nghiệp cùng ngành đã niêm yết để có một khung tham chiếu.
• Phương pháp dựa trên tài sản (Asset-Based Valuation): Đánh giá giá trị của doanh nghiệp dựa trên giá trị của các tài sản ròng. Phương pháp này đặc biệt hữu ích cho các doanh nghiệp có nhiều tài sản hữu hình.
• Phân tích theo ngành: Xét đến các yếu tố đặc thù của ngành như chu kỳ kinh doanh, rào cản gia nhập,… để điều chỉnh các dự báo và giả định.

Tầm quan trọng của thời gian và lợi nhuận

• Giá trị thời gian của tiền: Tiền có giá trị khác nhau tùy thuộc vào thời điểm nhận được. DCF giúp chúng ta so sánh giá trị hiện tại của các dòng tiền trong tương lai.
• Tốc độ tăng trưởng: Tốc độ tăng trưởng của doanh thu và lợi nhuận ảnh hưởng rất lớn đến giá trị của doanh nghiệp.
• Rủi ro: Các rủi ro liên quan đến doanh nghiệp và ngành sẽ ảnh hưởng đến tỷ lệ chiết khấu. Do đó, ảnh hưởng đến giá trị hiện tại của dòng tiền.

Định giá công ty tư nhân

• Dòng vốn đầu tư: Phân tích các vòng gọi vốn trước đó, các điều khoản và điều kiện đi kèm để đánh giá kỳ vọng của các nhà đầu tư.
• Vốn cổ phần tư nhân: Xét đến các giao dịch mua bán cổ phần tư nhân trong ngành để so sánh và tham khảo.
• Thị trường đại chúng: Nếu có các công ty tương tự đã niêm yết, có thể sử dụng chúng làm điểm tham chiếu để định giá công ty tư nhân.

Kết luận

Phương pháp chiết khấu dòng tiền là một công cụ hữu ích cho các nhà đầu tư và nhà phân tích tài chính. Tuy nhiên, để sử dụng hiệu quả công cụ này, bạn cần hiểu rõ các nguyên tắc cơ bản và các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả định giá. Bên cạnh đó, việc kết hợp DCF với các phương pháp định giá khác sẽ giúp đưa ra quyết định đầu tư chính xác hơn.

Thiện Vũ
Account Manager