NIM là gì? Ý nghĩa hệ số NIM khi phân tích ngành ngân hàng

Hệ số NIM là gì?

NIM (Net Interest Margin) hay còn gọi là biên lãi ròng đo lường sự chênh lệch giữa thu nhập từ lãi suất và chi phí lãi suất mà một ngân hàng phải trả. NIM cung cấp thông tin về mức độ lợi nhuận mà ngân hàng thực sự hưởng từ việc tận dụng chênh lệch lãi suất giữa hoạt động huy động vốn và hoạt động tín dụng, đầu tư của mình.

NIM được biểu thị dưới dạng phần trăm. Đây là một chỉ số lợi nhuận gần đúng cho thấy khả năng ngân hàng hoặc công ty đầu tư thành công trong thời gian dài. Chỉ số này giúp các nhà đầu tư tiềm năng xác định liệu có nên đầu tư vào một công ty dịch vụ tài chính nhất định hay không bằng cách cung cấp thông tin về tính lợi nhuận của thu nhập lãi suất và chi phí lãi suất.

Cách tính hệ số NIM

Công thức như sau:

Trong đó:

(1) Thu nhập lãi thuần = (Thu nhập lãi + thu nhập tương tự) – (Chi phí lãi + chi phí tương tự).

(2) Tổng tài sản sinh lời bình quân = Tổng của những khoản tiền gửi tại các tổ chức tài chính khác, tiền gửi tại Ngân hàng Nhà nước, tiền cho vay khách hàng, mua nợ, đầu tư chứng khoán.

Lưu ý: Tất cả các khoản nói trên không bao gồm dự phòng giảm giá và dự phòng rủi ro. Nếu tính NIM theo thời gian là năm thì (1) tính đến cuối năm, còn (2) tính trung bình cộng giá trị đầu năm và cuối năm.

Ví dụ: Ngân hàng A cho vay 100 triệu VNĐ trong 1 năm, thu nhập 5,5 triệu VNĐ từ lãi suất. Cũng trong năm đó ngân hàng chi trả 2.5 triệu VNĐ tiền lãi cho các khoản tiền gửi.

Vậy NIM của ngân hàng A = (5.5-2.5)/100 = 0.03 tức 3%

3 Yếu tố có thể ảnh hưởng tới hệ số NIM

Cung cầu của thị trường

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến NIM, nhưng quan trọng nhất là cung và cầu của thị trường:

• Nhu cầu tiết kiệm lớn hơn nhu cầu vay thì biên lãi ròng sẽ giảm, các ngân hàng phải trả lãi nhiều hơn số tiền nhận được.
• Nếu như nhu cầu về khoản vay cao hơn tiết kiệm thì biên lãi ròng sẽ tăng lên.

Chính sách lãi suất của nhà nước và ngân hàng

Các chính sách tiền tệ và quy định của Ngân hàng Nhà nước về lãi suất cũng sẽ tác động đến NIM. Mức lãi suất trên thị trường sẽ ảnh hưởng đến quyết định đi vay hay gửi tiết kiệm của người tiêu dùng:

• Nếu lãi suất thấp, người tiêu dùng có xu hướng đi vay nhiều hơn, theo thời gian thì NIM sẽ cao hơn.
• Nếu lãi suất cao, người tiêu dùng có xu hướng tiết kiệm nhiều hơn, theo thời gian thì NIM sẽ thấp hơn.

Năng lực quản trị của ngân hàng

Chỉ số NIM phản ánh khả năng hội đồng quản trị cũng như hệ thống của một ngân hàng nhất định trong mục tiêu duy trì sự tăng trưởng của các nguồn thu (lãi vay) so với mức tăng của các khoản chi phí (lãi tiền gửi). Thông thường ngân hàng quản trị càng tốt thì NIM càng cao.

Hệ số NIM bao nhiêu là tốt?

Chỉ số NIM tại mỗi ngân hàng sẽ có sự chênh lệch vì chỉ số này phụ thuộc vào quy mô, uy tín, thương hiệu, lãi suất, số lượng khách hàng, cũng như mô hình kinh doanh của từng ngân hàng. Thế nhưng, phần lớn các nhà đầu tư thích chỉ số NIM dương thay vì NIM âm.

Nếu NIM đạt giá trị dương, thu nhập từ cho vay cao hơn tiền trả gửi tiết kiệm, ngân hàng sẽ có lợi nhuận cao hơn. Nếu như NIM đạt giá trị âm, tiền trả lãi tiết kiệm cao hơn tiền thu từ cho vay.

Bên cạnh đó, trường hợp NIM cao hơn không có nghĩa là lợi nhuận chắc chắn sẽ cao hơn, vì điều này còn phụ thuộc vào việc ngân hàng đang tập trung vào công cụ tài chính nào. NIM cao hơn có thể hiểu là ngân hàng phản ứng linh hoạt trong việc vận dụng các công cụ tài chính, cũng như điều tiết tốt các hoạt động kinh doanh của mình.

Đối với trường hợp NIM bị âm, tổ chức tài chính có thể khắc phục bằng cách sử dụng vốn để trả những khoản nợ chưa thanh toán (lãi tiết kiệm) hay chuyển tài sản đó sang các khoản đầu tư có lợi nhuận cao hơn.

Hệ số NIM không thể phản ánh một cách chính xác liệu ngân hàng đang hoạt động tốt hay không, mà bạn cần kết hợp NIM với nhiều chỉ số và yếu tố khác để đưa ra cái nhìn chính xác nhất.

Làm thế nào để các ngân hàng tăng hệ số NIM?

Để tăng biên lãi ròng (NIM), một ngân hàng cần tăng việc cho khách hàng vay, đặc biệt là số tiền cho vay nhiều hơn số tiền tiết kiệm mà họ nhận từ khách hàng. Tóm lại, biên lãi ròng của ngân hàng sẽ cải thiện khi khách hàng vay nhiều hơn số tiền họ tiết kiệm.

Điều gì xảy ra với hệ số NIM của ngân hàng khi lãi suất tăng?

Khi lãi suất tăng, biên lãi ròng (NIM) của ngân hàng có thể được cải thiện do môi trường lãi suất cao hơn mang lại nhiều tiền hơn. Tuy nhiên, tổng thể, biên lãi ròng có thể giảm vì khi lãi suất tăng thường làm cho việc vay trở nên đắt đỏ, dẫn đến sự giảm thiểu nhu cầu vay vốn và do đó giảm hệ số NIM của ngân hàng.

Lời kết

Đối với nhà đầu tư, việc hiểu rõ về hệ số NIM cùng với việc đánh giá kỹ lưỡng nhiều chỉ số và yếu tố khác là quan trọng để đưa ra quyết định đầu tư hợp lý. Hãy cách lắng nghe cẩn thận và phân tích kỹ lưỡng để có cái nhìn toàn diện về hiệu suất tài chính của ngân hàng mà bạn đang quan tâm.

Theo dõi và đăng ký thêm các khóa học về đầu tư tại HSCEdu có thể giúp bạn nhanh chóng trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp trong thị trường chứng khoán đang sôi nổi này!