YOY là gì? Giải nghĩa và cách dùng chỉ số YOY cho nhà đầu tư mới

YOY là gì?

YOY (Year Over Year) là một cách đánh giá sự thay đổi trong dữ liệu hoặc chỉ số tài chính trong khoảng thời gian từ cùng một thời điểm trong năm trước. Nó giúp xác định xu hướng tăng hoặc giảm của một biến số trong một giai đoạn thời gian cụ thể và thường được sử dụng trong phân tích tài chính và kinh doanh để so sánh hiệu suất hoặc kết quả kinh doanh qua các năm.

YOY được sử dụng rộng rãi trong lĩnh vực kinh tế, tài chính, và thống kê để đánh giá sự thay đổi hoặc tăng trưởng của một chỉ số, số liệu, hoặc dữ liệu trong một khoảng thời gian so với cùng kỳ năm trước.

Khi một người hoặc tổ chức sử dụng “YOY,” họ thường so sánh dữ liệu hiện tại với dữ liệu tương tự trong cùng một tháng, quý, hoặc năm của năm trước để xem xét sự biến đổi.

Điều này giúp đánh giá xu hướng, tăng trưởng, hoặc thay đổi của dữ liệu theo thời gian và cung cấp một cách để đo lường hiệu suất hoặc sự thay đổi trong một doanh nghiệp, thị trường, hoặc ngành công nghiệp.

10 Chỉ số đánh giá YOY

Dưới đây là một số ví dụ về các chỉ số phổ biến được đánh giá bằng YOY:

1. Tăng trưởng GDP YOY:  Giả sử GDP (2023) tăng 5% YOY, nghĩa là tổng sản phẩm quốc nội đã tăng 5% so với cùng kỳ năm trước (2022). Điều này cũng hàm ý sự mở rộng của nền kinh tế.
2. Tỷ lệ thất nghiệp YOY: Nếu tỷ lệ thất nghiệp giảm 1% YOY, hàm ý rằng so với cùng kỳ năm trước thì tỷ lệ thất nghiệp giảm. Từ đó có thể đánh giá rằng hiệu suất của thị trường lao động năm nay đã có tiến bộ hơn so với thời điểm này của năm trước.
3. Lãi suất YOY: Thay đổi trong lãi suất có thể ảnh hưởng đến việc vay mượn và đầu tư.
4. Doanh thu YOY của công ty: Tăng trưởng doanh thu 10% YOY có thể được xem là con số có ý nghĩa tích cực.
5. Tăng trưởng xuất khẩu YOY: Giá trị xuất khẩu so với cùng kỳ năm trước là số dương có thể là dấu hiệu của sự phát triển trong thương mại quốc tế.
6. Sự thay đổi trong giá nhà YOY: Nếu giá nhà tăng 8% YOY, đây có thể là tín hiệu cho thấy thị trường bất động sản đang tăng trưởng. Đọc thêm về cổ phiếu bất động sản tại đây.
7. Lưu lượng truy cập trang web YOY: Các doanh nghiệp trực tuyến thường theo dõi lưu lượng truy cập trang web YOY để đánh giá hiệu suất kỹ thuật số của họ.
8. Số lượng người dùng đăng ký YOY: Các dịch vụ trực tuyến và ứng dụng thường đo lường sự tăng trưởng trong số lượng người dùng đăng ký theo cách YOY.
9. Sự thay đổi trong chỉ số giá tiêu dùng YOY: Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) thường được so sánh YOY để đo lường tốc độ lạm phát hoặc sự thay đổi trong giá cả.
10. Tăng trưởng doanh số bán hàng YOY: Nếu doanh số bán hàng tăng 10% YOY, đây là dấu hiệu tích cực.

Ứng dụng của YOY trong Đầu tư và Kinh doanh

Dưới đây là các ứng dụng cụ thể của YOY:

1. Đánh giá tình hình hoạt động: Việc so sánh YOY cho các chỉ số như doanh thu, lợi nhuận và chi phí hoạt động cho phép các bên nhận ra xu hướng và nhận biết những thay đổi quan trọng.
2. Lựa chọn cổ phiếu phù hợp: YOY cung cấp thông tin quan trọng cho nhà đầu tư để đánh giá tình hình hoạt động và tăng trưởng của các doanh nghiệp.
3. Cải thiện hiệu suất: Qua việc phân tích YOY, doanh nghiệp có thể nhận ra điểm mạnh và điểm yếu của mình và đưa ra các biện pháp khắc phục.
4. Đưa ra quyết định dựa trên dữ liệu: Dựa trên các chỉ số YOY, nhà đầu tư và doanh nghiệp có thể đưa ra quyết định mang tính toàn diện và dựa trên dữ liệu chính xác.

Tuy nhiên, YOY không phải là công cụ duy nhất và hoàn hảo trong đánh giá tình hình kinh doanh và đầu tư. Nhà đầu tư nên kết hợp YOY với các phương pháp và chỉ số khác để đánh giá chính xác hơn về doanh nghiệp.

Minh họa về YOY

Để hiểu rõ hơn về cách YOY hoạt động và ứng dụng trong đầu tư và kinh doanh, chúng ta hãy xem xét một số ví dụ và minh họa về YOY.

Ví dụ: Tính chỉ số YOY cho doanh thu

Giả sử một công ty ABC có số liệu doanh thu như sau:

Để tính chỉ số YOY cho doanh thu của công ty ABC, ta áp dụng công thức sau:

YOY = ((doanh thu 2020 – doanh thu 2019) / doanh thu 2019) * 100

Thay thế các giá trị vào công thức:

YOY = ((1200 – 1000) / 1000) * 100 = 20%

Chỉ số YOY của doanh thu của công ty ABC là 20%.

Lưu ý quan trọng

So sánh Year-Over-Year (YOY) là một phương pháp phổ biến khi đánh giá hiệu suất hoạt động của một công ty. Phương pháp này đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu ảnh hưởng của yếu tố thời vụ đối với doanh thu, lợi nhuận và các chỉ số tài chính khác. Điều này là quan trọng vì hầu hết các ngành kinh doanh đều trải qua sự biến động trong các khoảng thời gian khác nhau do yếu tố mùa vụ.

Ví dụ rõ nhất về lợi ích của YOY là trong trường hợp của các nhà bán lẻ. Doanh nghiệp này thường có mùa cao điểm vào quý 4, đặc biệt trong mùa mua sắm nghỉ lễ. So sánh YOY giúp nhà đầu tư xác định được mức tăng trưởng hoặc giảm sút thực sự của công ty mà không bị ảnh hưởng quá mức bởi yếu tố thời vụ.

Một điều quan trọng cần lưu ý là so sánh giữa quý 4 của một năm với quý 4 của các năm trước đó. Điều này giúp loại bỏ các biến động do mùa vụ và tạo ra một cơ sở đánh giá ổn định về hiệu suất thực tế của công ty.

Ngoài ra, YOY còn khác biệt so với thuật ngữ tuần tự, nơi mà bạn so sánh một quý hoặc một tháng với quý hoặc tháng trước đó. YOY cho phép nhà đầu tư nhìn thấy sự tăng trưởng theo cách tuyến tính, làm giảm thiểu ảnh hưởng của yếu tố thời vụ và tạo ra một bức tranh tổng thể về sự phát triển của doanh nghiệp.

Kết luận

YOY (Year Over Year) là một công cụ hữu ích để so sánh chỉ số kinh tế trong các giai đoạn thời gian khác nhau, quan trọng trong đánh giá tình hình kinh doanh của doanh nghiệp và giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư phù hợp. Nắm vững cách tính toán YOY và hiểu rõ ý nghĩa của chỉ số này sẽ giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định đầu tư thông minh và tối ưu hóa danh mục đầu tư của mình.

Mở tài khoản online chứng khoán HSC ngay hôm nay để bắt đầu hành trình đầu tư cùng nhiều kiến thức được cập nhật tại HSCEdu. Đừng quên thường xuyên cập nhật  tin tức thị trường chứng khoán mới nhất trên Stock Insight bạn nhé!