FOMO là gì? Nguyên nhân gì khiến nhà đầu tư luôn “chạy đua” theo thị trường

FOMO (Fear of Missing Out) là thuật ngữ quen thuộc trong giới đầu tư, thể hiện nỗi sợ bị bỏ lỡ cơ hội lợi nhuận. Trong thị trường tài chính, hiện tượng này thường dẫn đến những quyết định đầu tư không cân nhắc, khiến nhà đầu tư “chạy đua” theo những xu hướng nóng.

Bài viết này sẽ phân tích các nguyên nhân khiến nhà đầu tư luôn bị cuốn vào cuộc đua không hồi kết trên thị trường chứng khoán và cách kiểm soát cảm xúc để tránh những quyết định sai lầm.

Trong đầu tư, FOMO là gì?

Trước đó, Stock insight cũng đã từng giới thiệu qua về định nghĩa FOMO (Fear of Missing Out) trong bài viết FOMO là gì? 5 Cách đánh bại bẫy FOMO trong chứng khoán.

Đây là một trong thái tâm lý lo sợ trong vô thức việc sẽ bỏ lỡ cơ hội. Tâm lý FOMO sẽ được cường đại gấp nhiều lần nếu tâm lý đám đông càng lớn, khi đó lý trí sẽ mất kiểm soát nhường chỗ cho sự lo sợ bỏ lỡ cơ hội.

FOMO trong chứng khoán: Sự sợ hãi không tham gia vào những xu hướng thị trường đang thịnh hành có thể khiến nhà đầu tư đưa ra quyết định không cân nhắc.

Tâm lý FOMO xuất hiện trong cả thị trường uptrend và downtrend. Khi thị trường uptrend, tâm lý FOMO của nhà đầu tư sẽ lo sợ bỏ lỡ cơ hội mua vào. Ngược lại, với downtrend nhà đầu tư sẽ lo sợ bỏ lỡ cơ hội bán giá tốt.

>> Xem thêm: Uptrend là gì? Downtrend là gì? Cách nhận biết đơn giản

Nguyên nhân khiến nhà đầu tư “chạy đua” theo thị trường

Áp lực tâm lý từ cộng đồng và thông tin ngoài luồng

Mạng xã hội và truyền thông: Với thời đại 4.0 thì việc lan truyền tin tức ở các trang báo, mạng xã hội, diễn đàn trở nên dễ dàng hơn bao giờ hết thì đây là nguyên nhân lớn khiến nhà đầu tư có tâm lý FOMO.

Ví dụ thực tế: Giai đoạn cuối năm 2021, nhóm ngành bất động sản bắt đầu có sự tăng giá liên tục thì những trang mạng xã hội, diễn đàn, báo chí liên tục viết bài về những nội dung xoay quanh nhóm cổ phiếu này. 

Đến đầu năm 2022 nhóm ngành bất động sản tăng đột biến, thu hút toàn bộ sự chú ý và sau đó là chuỗi ngày giảm giá khi nhóm cổ phiếu này bắt đầu xuất hiện những rủi ro về trái phiếu.

Tâm lý đám đông và sợ bỏ lỡ

Sự ảnh hưởng của đám đông: Tâm lý “mọi người đang làm vậy, mình cũng làm” khiến nhà đầu tư không muốn đứng ngoài. Tâm lý này sẽ càng được cường đại nếu đám đông càng lớn.

Người ta sợ bỏ lỡ cơ hội: Sự lo lắng về việc không kiếm được lợi nhuận khi không tham gia vào những cổ phiếu tăng giá mạnh. Từ đó, nhà đầu tư sẽ đánh mất lý trí khi đưa ra quyết định đầu tư dẫn đến sai lầm nghiêm trọng

Chứng minh thành công và sự so sánh xã hội

Khát khao thành công và sự công nhận: Trong cuộc sống thì việc được mọi người công nhận luôn nằm ở nhu cầu đỉnh cao của tháp Maslow. Trong đầu tư cũng không ngoại lệ. 

Tâm lý so sánh: Những người đầu tư thành công được chia sẻ rộng rãi, khiến những người khác cảm thấy cần phải tham gia để không bị thua kém. Từ đó tâm lý FOMO sẽ được hình thành.

Câu chuyện ví dụ về FOMO

Câu chuyện của chứng khoán về năm đại dịch COVID 19

Đây chắc hẳn là sự kiện đáng nhớ nhất trong hơn hai thập kỷ vừa qua. Đại dịch covid 19 đã ảnh hưởng lớn đến cuộc sống trên toàn thế giới.

Vào đợt dịch đầu tiên đầu năm 2020, khi những ca bệnh ở trong nước liên tục được phát hiện. Tâm lý nhà đầu tư bắt đầu hình thành sự hoảng sợ và bắt đầu vị thế bán.

Liên tục xảy ra những tác động từ báo chí trong nước lẫn quốc tế về những ca nhiễm bệnh cùng với những động thái ngừng hoạt động ở tất cả các lĩnh vực để cách ly ca bệnh. Tâm lý bán liên tục bị đè nặng. Nhà đầu tư trong đầu chỉ nghĩ đến viễn cảnh doanh nghiệp phá sản, kinh tế sẽ suy thoái nghiêm trọng và họ liên tục bán sàn bất chấp lý do gì. 

Sau đó, thị trường chính thức tạo đáy vào cuối tháng 3 khi VNINDEX quanh 650 điểm. VNINDEX đã tăng liên tục trong 2 năm sau đó và đạt mốc 1.500 điểm.

>> Xem thêm: VNIndex là gì – Tất cả những gì cần biết về chỉ số chứng khoán Việt Nam

Đây là ví dụ thực tế và sâu sắc nhất đối với nhà đầu tư tại Việt Nam vì tâm lý FOMO đạt đến đỉnh điểm từ mọi góc độ trong cuộc sống.

Cách kiểm soát “chạy đua” theo thị trường và xây dựng chiến lược đầu tư hiệu quả

Nhận diện FOMO và tâm lý đám đông

Làm sao để nhận biết khi bản thân đang bị cuốn vào FOMO và tránh các quyết định vội vàng?

Đây là câu hỏi quan trọng nhất để có thể kiểm soát được bản thân tránh FOMO. Đầu tiên cần phải lưu ý, chúng ta sẽ không thể nào loại bỏ hoàn toàn được tâm lý FOMO ra khỏi cuộc sống vì thế việc cần làm là nhận biết và hạn chế đi tối đa nhất có thể.

Những dấu hiệu về việc bản thân đang FOMO:

• Bắt đầu để ý đến những xu hướng cổ phiếu, nhóm ngành đang được hình thành mà mình không sở hữu những thứ liên quan.
• Khi danh mục bản thân không đạt hiệu quả bằng thị trường chung một thời điểm thì sẽ nghi ngờ bản thân.
• Chú ý đến những bài viết báo chí, các “chuyên gia online” khoe lãi.
• Thực hiện vị thế giao dịch không theo lý trí và không tuân thủ các nguyên tắc đầu tư của bản thân.

Lập kế hoạch đầu tư và kiên nhẫn

Chỉ tham gia vào cơ hội phù hợp: Trong đầu tư, kế hoạch đầu tư và kỷ luật là yếu tố quan trọng nhất để chiến thắng thị trường. Vì thế, chỉ tham gia những cơ hội phù hợp với kế hoạch đầu tư.

Cách duy trì kỷ luật và tránh cảm xúc chi phối: Việc tránh cảm xúc chi phối và giữ kỷ luật luôn là vấn đề nan giải cho mọi nhà đầu tư. Một số phương pháp để có thể giữ cảm xúc và kỷ luật mà nhà đầu tư có thể thực hiện như:

• Hạn chế lên mạng xã hội, diễn đàn đầu tư ở các chủ đề liên quan đến “khoe lãi” và không mang giá trị tham khảo.
• Giữ kỷ luật ở những việc nhỏ nhất thường ngày để hình thành thói quen trong cả đầu tư.
• Tập trung kỹ năng đầu tư bản thân. Liên tục đổi mới phương pháp đầu tư.

Thực hiện phân bổ tài sản hợp lý

Tâm lý FOMO chủ yếu hình thành khi xu hướng tăng, chúng ta nắm giữ quá ít cổ phiếu và khi xu hướng giảm, ta lại sử dụng đòn bẩy quá cao. Đây cũng là nguyên nhân chính dẫn đến tâm lý FOMO trong đầu tư.

Vì thế, việc phân bổ tài sản hợp lý trong từng thời điểm là yếu tố rất quan trọng.

Việc phân bổ tài sản như thế nào để hợp lý thì phụ thuộc phần lớn về kỹ năng và chiến lược đầu tư của mỗi cá nhân. Mọi người có thể xem thêm về các chuỗi bài viết về “Quản lý danh mục” tại Stock insight để rút ra được phương pháp quản lý tài sản hiệu quả cho bản thân.

Kết luận

Việc nhà đầu tư liên tục “chạy đua” theo thị trường đều xảy ra từ việc bản thân không có chiến lược đầu tư hiệu quả. Từ đó dẫn đến nghi ngờ về khả năng của bản thân và bị thu hút bởi những yếu tố bên ngoài như mạng xã hội, báo chí.

Nhà đầu tư cần xây dựng kế hoạch rõ ràng, không để cảm xúc và FOMO chi phối các quyết định. Quan trọng nhất là duy trì một chiến lược đầu tư dài hạn, tránh chạy theo xu hướng ngắn hạn.

Quý nhà đầu tư có thể bắt đầu hành trình tìm hiểu, khám phá và học cách đầu tư tại HscEdu. Hãy tiếp tục theo dõi các bài viết trên Stock Insight để cập nhật thêm những thông tin hữu ích, từ các chiến lược đầu tư hiệu quả đến cách nhận diện và phòng tránh rủi ro. Sự hiểu biết và cẩn trọng sẽ là chìa khóa giúp bạn thành công trong hành trình đầu tư.

Thiên Phú
Wealth Manager