Cổ tức là gì? Có nên săn đón doanh nghiệp trả cổ tức cao?

Cổ tức là một yếu tố quan trọng nhà đầu tư cần biết khi tham gia thị trường chứng khoán. Thông qua cổ tức nhà đầu tư có thể đưa ra nhận định về tình hình hoạt động của doanh nghiệp, định giá cổ phiếu, từ đó vạch ra chiến lược đầu tư. Nếu bạn cũng đang quan tâm tìm hiểu cổ tức là gì và những quy định liên quan đến cổ tức thì theo dõi ngay bài viết dưới đây của Stock Insight nhé!

Tìm hiểu các khái niệm về cổ tức

Cổ tức là gì ?

Cổ tức là một phần của lợi nhuận mà một công ty trả cho cổ đông của mình dưới dạng tiền mặt hoặc cổ phiếu. Cổ tức thường được trả định kỳ, thường hàng quý hoặc hàng năm, và được tính dựa trên lợi nhuận của công ty sau khi đã trừ đi các chi phí và thuế. Cổ tức là một cách để công ty thể hiện sự hậu thuẫn và tạo lợi ích cho các cổ đông của họ.

Theo khoản 5 Điều 4 Luật Doanh nghiệp năm 2020 nêu ra khái niệm cổ tức là gì như sau: “Cổ tức là khoản lợi nhuận ròng được trả cho mỗi cổ phần bằng tiền mặt hoặc bằng tài sản khác.”

Phân loại cổ tức

Sau khi hiểu được cổ tức là gì, nhà đầu tư cũng cần phải biết hiện nay có các loại cổ tức nào để để chọn đúng mã cổ phiếu cho chiến lược đầu tư chứng khoán của mình. Cổ tức được chia ra làm 2 loại bao gồm cổ tức cổ phần ưu đãi và cổ tức cổ phần phổ thông.

• Cổ tức cổ phần ưu đãi: là cổ tức được trả với tỷ lệ cao hơn mức cổ tức của cổ phiếu phổ thông. Cổ tức được chia hàng năm bao gồm cổ tức thưởng và cổ tức cố định. Cổ tức cố định sẽ không phụ thuộc hoàn toàn vào kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Cổ tức cố định và phương thức xác định cổ tức thưởng sẽ được quy định tại cổ phiếu của cổ phần ưu đãi cổ tức (theo quy định tại Khoản 1, Điều 117 Luật Doanh nghiệp năm 2020)
• Cổ tức cổ phần phổ thông: cổ tức trả cho cổ phiếu phổ thông được xác định dựa trên lợi nhuận ròng và khoản chi trả cổ tức được khấu trừ từ lợi nhuận giữ lại của doanh nghiệp.

Tỷ lệ trả cổ tức là gì?

Tỷ lệ chi trả cổ tức (Dividend Payout Ratio) là tỷ lệ của tổng số cổ tức mà một doanh nghiệp trả cho cổ đông dựa trên thu nhập ròng. Đây có thể được coi là một tỷ lệ phần trăm thu nhập được trả cho các cổ đông dưới dạng cổ tức.

Công thức tính tỷ lệ chi trả cổ tức được tính như sau:

Việc chi trả cổ tức sẽ phần nào phản ánh tình hình hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Việc trả cổ tức đều đặn giúp nhà đầu tư đặt niềm tin và yên tâm hơn khi nắm giữ cổ phiếu. Ngược lại, khi một doanh nghiệp đang trả cổ tức đều đặn bỗng dưng giảm bớt hay chậm trả cổ tức thì đó là tín hiệu nhắc nhở nhà đầu tư rằng doanh nghiệp đó đang gặp vấn đề. Tuy nhiên trong một vài trường hợp, dấu hiệu này lại cho thấy doanh nghiệp đang có kế hoạch đầu tư vào một dự án mới, có tiềm năng tạo ra lợi nhuận cao trong dài hạn.

Tỷ suất cổ tức là gì?

Tỷ suất cổ tức (Dividend Yield) là một tỷ lệ tài chính (cổ tức/giá) cho biết doanh nghiệp   trả bao nhiêu cổ tức mỗi năm so với giá cổ phiếu của doanh nghiệp này. Công thức tính tỷ suất cổ tức như sau:

Thông qua báo cáo tài chính của doanh nghiệp được công bố theo quý, theo năm mà nhà đầu tư có thể tính được tỷ suất cổ tức. Nhà đầu tư cũng có thể cộng cổ tức của 4 quý gần nhất để ước lượng tỷ suất cổ tức cho các quý tiếp theo. Các nhà đầu tư cần lưu ý rằng tỷ suất cổ tức cao không phải lúc nào cũng là cơ hội đầu tư hấp dẫn vì lợi suất cổ tức của cổ phiếu có thể tăng do giá cổ phiếu giảm.

Một số quy định về trả cổ tức tại Việt Nam

Điều kiện trả cổ tức

Theo Khoản 2, Điều 135 Luật Doanh nghiệp năm 2020 quy định về trả cổ tức, công ty cổ phần chỉ được trả cổ tức bằng cổ phần phổ thông khi đáp ứng đủ các điều kiện sau đây:

• Doanh nghiệp đã hoàn thành nghĩa vụ thuế và các nghĩa vụ tài chính theo các quy định của pháp luật.
• Doanh nghiệp đã trích lập các quỹ công ty và bù đắp các khoản lỗ trước đây theo quy định của pháp luật và Điều lệ công ty.
• Ngay sau khi trả hết cổ tức, doanh nghiệp đảm bảo thanh toán đủ các khoản nợ và nghĩa vụ tài sản khác khi đến hạn phải trả.

Hình thức trả cổ tức

Theo khoản 3, Điều 135 Luật Doanh nghiệp năm 2020 nêu rõ: “Cổ tức có thể được chi trả bằng tiền mặt, bằng cổ phần của công ty hoặc bằng tài sản khác quy định tại Điều lệ công ty. Nếu chi trả bằng tiền mặt thì phải được thực hiện bằng Đồng Việt Nam và theo các phương thức thanh toán theo quy định của pháp luật.”

Như vậy, cổ tức có thể được trả bằng tiền mặt hoặc bằng cổ phiếu. Ngoài cổ tức, doanh nghiệp còn có thể phát hành cổ phiếu thưởng hoặc quyền mua cổ phiếu ưu đãi có tính chất tương tự như cổ tức.

Thời hạn trả cổ tức

Cổ tức phải được thanh toán đầy đủ cho các cổ đông trong thời hạn 6 tháng kể từ ngày kết thúc Đại hội đồng cổ đông thường niên. Hội đồng quản trị sẽ lập danh sách các cổ đông được nhận cổ tức, mức cổ tức đối với từng cổ phần, thời hạn và hình thức trả chậm nhất 30 ngày trước các đợt trả cổ tức.

Thông báo trả cổ tức

Thông báo trả cổ tức phải được gửi bằng phương thức bảo đảm cho các cổ đông theo địa chỉ đăng ký trong sổ đăng ký cổ đông chậm nhất 15 ngày trước ngày trả cổ tức. Nội dung thông báo được quy định tại Khoản 4, Điều 135 Luật Doanh nghiệp năm 2020:

• Tên công ty và địa chỉ trụ sở chính của công ty;
• Họ, tên, địa chỉ liên lạc, quốc tịch, số giấy tờ pháp lý của cá nhân đối với cổ đông là cá nhân;
• Tên, mã số doanh nghiệp hoặc số giấy tờ pháp lý của tổ chức, địa chỉ trụ sở chính đối với cổ đông là tổ chức;
• Số lượng cổ phần từng loại của cổ đông; mức cổ tức đối với từng cổ phần và tổng số cổ tức mà cổ đông đó được nhận;
• Thời điểm và phương thức trả cổ tức;
• Họ, tên, chữ ký của Chủ tịch Hội đồng quản trị và người đại diện theo pháp luật của công ty.

Giải đáp những thắc mắc của nhà đầu tư về cổ tức

Cổ đông khi nhận được cổ tức có phải đóng thuế thu nhập cá nhân không?

Theo Khoản 3, Điều 2 Thông tư 111/2013/TT-BTC Hướng dẫn Luật thuế thu nhập cá nhân và Nghị định 65/2013/NĐ-CP chỉ ra cổ tức nhận được khi mua cổ phần thuộc khoản thu nhập từ đầu tư vốn.

Căn cứ theo Khoản 2 Điều 10 Thông tư 111/2013/TT-BTC về Căn cứ tính thuế đối với thu nhập từ đầu tư vốn nêu ra “Thuế suất đối với thu nhập từ đầu tư vốn áp dụng theo Biểu thuế toàn phần với thuế suất là 5%”

Nên mua cổ phiếu trước hay sau khi được chia cổ tức?

Đây là vấn đề mà nhiều nhà đầu tư mới thắc mắc trong quá trình tìm hiểu cổ tức là gì. Thực tế, mua cổ phiếu trước hay sau khi chia cổ tức không quá quan trọng. Dưới đây là một vài đặc điểm cần xem xét khi quyết định mua cổ phiếu trước hay sau khi chia cổ tức:

• Trước khi chia cổ tức: Vì muốn nhanh nhận được cổ tức nên nhiều nhà đầu tư tích cực mua cổ phiếu. Từ đó khiến giá cổ phiếu có xu hướng tăng mạnh. Tuy nhiên, giá trị cổ phiếu không phụ thuộc nhiều vào việc chia cổ tức.
• Sau khi chia cổ tức: Nhu cầu mua cổ phiếu sẽ ít hơn so với thời điểm trước khi chia cổ tức. Giá cổ phiếu lúc này cũng sẽ có xu hướng giảm.

Nên nhận cổ tức bằng cổ phiếu hay tiền mặt?

Sau khi hiểu được cổ tức là gì, các hình thức trả cổ tức thì nhiều nhà đầu tư vẫn băn khoăn nên nhận cổ tức bằng tiền mặt hay cổ phiếu. Dưới đây là một vài phân tích nhà đầu tư có thể tham khảo:

	Trả cổ tức bằng cổ phiếu	Trả cổ tức bằng tiền mặt
Ưu điểm	– Cổ phiếu có thể chuyển nhượng cho cá nhân khác. Nhà đầu tư cũng tránh được việc nộp thuế. – Doanh nghiệp giữ lại vốn để mở rộng kinh doanh. – Phát hành thêm cổ phiếu làm giảm giá thị trường, tiếp cận được nhiều nhà đầu tư hơn, làm tăng khả năng thanh khoản cho cổ phiếu.	– Nhận tiền trực tiếp, có niềm tin về lợi nhuận sau khi đầu tư. – Dòng tiền được luân chuyển ra bên ngoài doanh nghiệp, trở thành dòng tiền tự do. Điều này càng chứng tỏ doanh nghiệp đang hoạt động thuận lợi, nâng cao tính minh bạch cho doanh nghiệp.
Nhược điểm	– Nhà đầu tư mất thời gian đợi cổ phiếu mới phát hành. Trong thời gian đó giá cổ phiếu có khả năng giảm, làm chậm khả năng mua bán cổ phiếu. – Giá cổ phiếu sẽ giảm sau khi được trả cổ tức. Nếu trong quá trình sử dụng vốn vào đầu tư sẽ không sinh lời thì giá cổ phiếu của doanh nghiệp sẽ tiếp tục giảm.	– Theo quy định, nhà đầu tư sẽ phải chịu thuế 5% khi nhận cổ tức bằng tiền mặt. – Làm giảm lượng tiền mặt, ảnh hưởng đến khả năng mở rộng, phát triển hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. – Giảm lợi nhuận của doanh nghiệp trong quá trình trích lập các quỹ dự phòng ở các dự án khác.

Hình thức trả cổ tức nào cũng sẽ có ưu và nhược điểm riêng, nhà đầu tư cần phải cân nhắc thật kỹ

Cách tính thuế thu nhập từ cổ tức tại Việt Nam

Cách tính thuế thu nhập từ cổ tức tại Việt Nam:

1. Xác định tổng số cổ tức: Đầu tiên, bạn cần biết tổng số tiền cổ tức mà bạn nhận được từ doanh nghiệp.
2. Áp dụng mức thuế thu nhập cá nhân: Tại Việt Nam, mức thuế thu nhập cá nhân được áp dụng theo bảng thuế thu nhập cá nhân gồm các mức thuế khác nhau. Dựa vào thu nhập hàng năm của bạn (bao gồm cả thu nhập từ cổ tức), bạn sẽ được áp dụng mức thuế cụ thể.Ví dụ về bảng thuế thu nhập cá nhân tại Việt Nam:
   • Thu nhập hàng năm dưới 5 triệu VNĐ: 5% thuế.
   • Thu nhập hàng năm từ 5 triệu VNĐ đến 10 triệu VNĐ: 10% thuế.
   • Và cứ tiếp tục tăng theo mức thuế với thu nhập cao hơn.
3. Áp dụng thuế lên cổ tức: Sau khi xác định mức thuế thu nhập cá nhân áp dụng cho bạn, bạn áp dụng thuế lên tổng số cổ tức mà bạn nhận được. Ví dụ, nếu tổng số cổ tức là 10 triệu VNĐ và mức thuế thu nhập cá nhân của bạn là 10%, thì số tiền thuế sẽ là:Số tiền thuế = Tổng số cổ tức * Tỷ lệ thuế thu nhập cá nhânSố tiền thuế = 10 triệu VNĐ * 10% = 1 triệu VNĐ

Ví dụ cụ thể:

Giả sử bạn là một nhà đầu tư cá nhân ở Việt Nam và nhận được 20 triệu VNĐ cổ tức từ đầu tư vào một công ty cổ phần. Theo bảng thuế thu nhập cá nhân, mức thuế thu nhập cá nhân của bạn là 10%.

Bước 1: Tổng số cổ tức là 20 triệu VNĐ.

Bước 2: Áp dụng thuế thu nhập cá nhân 10% lên tổng số cổ tức:

Số tiền thuế = 20 triệu VNĐ * 10% = 2 triệu VNĐ

Vậy bạn sẽ phải trả 2 triệu VNĐ thuế thu nhập cá nhân từ số cổ tức bạn nhận được là 20 triệu VNĐ.

Lưu ý rằng số thuế thu nhập cá nhân cụ thể có thể thay đổi tùy thuộc vào quy định thuế hiện hành và thu nhập cá nhân của bạn. Để đảm bảo tính toán thuế chính xác, bạn nên tham khảo với cơ quan thuế hoặc chuyên gia tài chính.

10 Lưu ý cho nhà đầu tư về cổ tức

Dưới đây là một số lưu ý quan trọng cho nhà đầu tư về cổ tức:

1. Xem xét lịch sử cổ tức của doanh nghiệp: Điều này có thể giúp bạn đánh giá xem công ty đã trả cổ tức đều đặn và tăng cường cổ tức theo thời gian hay không. Một lịch sử ổn định của cổ tức có thể là một dấu hiệu tích cực.
2. Theo dõi tỷ suất cổ tức: Tỷ suất cổ tức (Dividend Yield) giúp bạn so sánh giữa lợi nhuận từ cổ tức và giá cổ phiếu. Một tỷ suất cổ tức cao có thể hấp dẫn, nhưng hãy đảm bảo rằng doanh nghiệp vẫn ổn định và có khả năng trả cổ tức này.
3. Kiểm tra quyền chia cổ tức: Trước khi đầu tư, bạn cần kiểm tra quyền chia cổ tức của cổ phiếu mà bạn đang quan tâm. Điều này đảm bảo rằng bạn sẽ nhận được cổ tức khi đầu tư vào cổ phiếu đó.
4. Lưu ý đến ngày ghi danh: Ngày ghi danh là ngày mà bạn phải là cổ đông của doanh nghiệp để được nhận cổ tức. Hãy đảm bảo bạn mua cổ phiếu trước ngày này nếu bạn muốn nhận cổ tức.
5. Sử dụng lợi nhuận từ cổ tức một cách cân nhắc: Nếu bạn nhận cổ tức dưới dạng tiền mặt, hãy xem xét cách bạn sử dụng lợi nhuận này. Bạn có thể tái đầu tư vào cổ phiếu hoặc đầu tư vào các tài sản khác để tối ưu hóa lợi nhuận.
6. Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Để giảm rủi ro, hãy đa dạng hóa danh mục đầu tư của bạn. Đừng đặt quá nhiều trọng điểm vào một doanh nghiệp hoặc một loại cổ tức cụ thể.
7. Theo dõi tình hình doanh nghiệp: Các quyết định về cổ tức thường phản ánh tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Hãy theo dõi thông tin và báo cáo tài chính của công ty để đảm bảo tình hình ổn định.
8. Hiểu các quy định thuế: Cổ tức có thể chịu thuế thu nhập cá nhân. Hãy tìm hiểu về quy định thuế liên quan và đảm bảo tuân thủ các quy tắc thuế.
9. Tìm hiểu cẩn thận trước khi mua cổ phiếu trả cổ tức cố định: Nếu bạn quan tâm đến cổ tức cố định, hãy xem xét kỹ thuật này và đảm bảo bạn hiểu rõ cách nó hoạt động và các điều khoản liên quan.
10. Tạo chiến lược dài hạn: Đầu tư vào cổ tức thường đòi hỏi kiên nhẫn và chiến lược dài hạn. Hãy xem xét mục tiêu đầu tư của bạn và xây dựng chiến lược phù hợp.

Trên đây là những thông tin cơ bản về cổ tức là gì mà HSC gửi đến nhà đầu tư. Mở tài khoản chứng khoán online ngay hôm nay để bắt đầu hành trình đầu tư cùng nhiều kiến thức được cập nhật tại HSCEdu. Quyền lợi khi mở tài khoản bạn có thể xem ảnh dưới đây. Ngoài ra, đừng quên thường xuyên cập nhật tin tức thị trường chứng khoán hôm nay trên Stock Insight nữa bạn nhé!