Junk bond là gì? Cơ hội đầu tư sinh lời trên thị trường chứng khoán

Junk bond, hay còn gọi là trái phiếu rác, là một loại trái phiếu có xếp hạng tín nhiệm thấp, thường được phát hành bởi các công ty có tình hình tài chính không ổn định hoặc các công ty mới thành lập. Dù mang tiếng xấu là “rác”, junk bond lại sở hữu một sức hấp dẫn kỳ lạ đối với các nhà đầu tư nhờ lợi suất cao. Vậy, junk bond là gì? Đầu tư vào junk bond thực sự có đáng để thử? Hãy cùng khám phá những cơ hội và rủi ro đi kèm với loại trái phiếu đặc biệt này.

Junk bond là gì?

Định nghĩa Junk bond

Junk bond, hay còn được gọi là trái phiếu rác, là một loại trái phiếu được xếp hạng tín nhiệm thấp bởi các cơ quan xếp hạng tín dụng như Moody’s, Standard & Poor’s, hoặc Fitch. Thông thường, các trái phiếu này được xếp hạng ở mức BB hoặc thấp hơn. Điều này có nghĩa là khả năng vỡ nợ của doanh nghiệp phát hành trái phiếu là rất cao.

So sánh với các loại trái phiếu khác

Trái phiếu Chính phủ: Được phát hành bởi Chính phủ, thường có mức an toàn cao nhất, rủi ro thấp nhất và do đó, lợi suất cũng thấp nhất.

Trái phiếu doanh nghiệp chất lượng cao: Được phát hành bởi các công ty lớn, ổn định tài chính, có xếp hạng tín nhiệm cao. Rủi ro cao hơn trái phiếu Chính phủ nhưng thấp hơn junk bond. Lợi suất cũng cao hơn trái phiếu Chính phủ nhưng thấp hơn junk bond.

Đặc điểm của Junk bond

Cơ hội đầu tư từ Junk bond

• Lợi suất hấp dẫn: Đây là lý do chính khiến nhà đầu tư bị thu hút bởi junk bond. Với mức lãi suất cao hơn đáng kể so với các loại trái phiếu truyền thống, junk bond hứa hẹn mang lại lợi nhuận lớn cho những ai dám chấp nhận rủi ro.
• Tiềm năng tăng trưởng: Trong những giai đoạn kinh tế phục hồi, các công ty phát hành junk bond có thể cải thiện tình hình tài chính và giá trị của trái phiếu sẽ tăng lên đáng kể.

Rủi ro đi kèm

• Rủi ro vỡ nợ: Đây là rủi ro lớn nhất khi đầu tư vào junk bond. Nếu công ty phát hành không đủ khả năng trả nợ, nhà đầu tư có thể mất toàn bộ số tiền đã đầu tư.
• Rủi ro lãi suất: Biến động của lãi suất thị trường có thể ảnh hưởng đến giá trị của junk bond. Khi lãi suất tăng, giá trị của junk bond thường giảm.
• Rủi ro thanh khoản: Junk bond thường có tính thanh khoản thấp, nghĩa là khó bán lại khi cần thiết. Điều này có thể dẫn đến việc nhà đầu tư bị mắc kẹt trong một khoản đầu tư không mong muốn.
• Rủi ro thị trường: Các sự kiện bất ngờ như khủng hoảng kinh tế, biến động địa chính trị có thể tác động tiêu cực đến giá trị của junk bond.

Cách đánh giá Junk bond trước khi đầu tư

Xem xét xếp hạng tín dụng

Các cơ quan xếp hạng tín dụng: Ngoài Moody’s, S&P, Fitch, còn có một số cơ quan xếp hạng khác như DBRS. Hãy tham khảo ý kiến của nhiều cơ quan để có cái nhìn đa chiều.

Phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp

Các chỉ số tài chính quan trọng:

Tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu (Debt-to-equity ratio): Chỉ số này cho biết doanh nghiệp sử dụng bao nhiêu nợ so với vốn chủ sở hữu. Một tỷ lệ nợ quá cao có thể làm tăng rủi ro vỡ nợ.

Đánh giá ngành nghề và thị trường

• Vị trí của doanh nghiệp trong ngành: Đánh giá vai trò và vị thế của doanh nghiệp trong ngành. Các doanh nghiệp dẫn đầu thị trường thường có khả năng chịu đựng rủi ro tốt hơn.
• Vòng đời của ngành: Ngành công nghiệp đang ở giai đoạn nào của vòng đời? Các ngành công nghiệp đang trong giai đoạn trưởng thành hoặc suy thoái thường có rủi ro cao hơn.
• Các yếu tố ảnh hưởng đến ngành: Đánh giá các yếu tố bên ngoài có thể ảnh hưởng đến ngành như biến động kinh tế, thay đổi chính sách, cạnh tranh từ các công ty mới.

Các yếu tố khác cần xem xét

• Điều khoản của trái phiếu: Đọc kỹ điều khoản của trái phiếu để hiểu rõ các quyền lợi và nghĩa vụ của nhà đầu tư.
• Môi trường kinh tế vĩ mô: Đánh giá tình hình kinh tế chung của quốc gia và khu vực. Các yếu tố như lãi suất, tỷ giá hối đoái, lạm phát có thể ảnh hưởng đến khả năng trả nợ của doanh nghiệp.
• Rủi ro chính trị: Đánh giá các rủi ro chính trị có thể ảnh hưởng đến doanh nghiệp và nền kinh tế.

Cơ hội đầu tư Junk bond trên thị trường chứng khoán Việt Nam

Thực trạng thị trường Junk bond trong nước

Thị trường trái phiếu tại Việt Nam chưa phát triển nên việc hiểu rõ để đầu tư hay phân loại các Junk bond cũng còn khá phức tạp. Tuy nhiên, với sự tăng trưởng kinh tế và nhu cầu vốn đầu tư lớn, loại hình trái phiếu này đang dần thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư.

Ưu điểm:

• Lợi suất hấp dẫn: Như đã đề cập bên trên, với mức lãi suất cao hơn đáng kể so với các loại trái phiếu truyền thống, nhà đầu tư kỳ vọng sẽ đạt lợi nhuận lớn hơn.
• Thêm sản phẩm vào danh mục của nhà đầu tư

Thách thức:

• Thiếu thông tin: Thông tin về các công ty phát hành junk bond tại Việt Nam còn hạn chế, khiến nhà đầu tư khó đánh giá chính xác rủi ro.
• Thanh khoản thấp: Thị trường junk bond Việt Nam còn non trẻ, do đó tính thanh khoản của các trái phiếu này thường thấp.
• Rủi ro pháp lý: Khung pháp lý về trái phiếu tại Việt Nam chưa hoàn thiện, tiềm ẩn nhiều rủi ro pháp lý cho nhà đầu tư.

Các lĩnh vực có Junk bond tiềm năng

Bất động sản: Do đặc thù của ngành này luôn cần một nguồn vốn lớn để có thể triển khai các dự án theo kế hoạch, đối với các dự án có quy mô lớn lại cần càng nhiều nguồn vốn đáp ứng. Ngoài các kênh huy động từ vốn chủ sở hữu, vốn vay ngân hàng, phát hành cổ phiếu thì phát hành trái phiếu với lãi suất hấp dẫn cũng khá phổ phiếu. Không ít các junk bond biến tướng được tung ra thị trường trong giai đoạn thị trường nóng sốt nhưng cũng khá rủi ro khi biến động thị trường bất động sản có dấu hiệu chậm lại đáng kể. 

Tài chính: các tổ chức tài chính cũng thường phát hành dạng bond trên nhưng rủi ro của các công ty tài chính này cũng thường cao hơn các ngành khác.

Sản xuất công nghiệp: Các doanh nghiệp nhỏ trong ngành này cũng thường phát hành junk bond để mở rộng sản xuất, cũng có thể để huy động vốn để đầu tư vào dây chuyền sản xuất, công nghệ mới. 

Chính sách và quy định pháp lý liên quan

Khung pháp lý: Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ về các quy định pháp luật liên quan đến trái phiếu tại Việt Nam, đặc biệt là các quy định về phát hành, giao dịch và bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư.

Rủi ro pháp lý: Do khung pháp lý còn nhiều bất cập, nhà đầu tư có thể đối mặt với các rủi ro pháp lý như tranh chấp hợp đồng, vi phạm quy định.

Quyền lợi của nhà đầu tư: Nhà đầu tư cần tìm hiểu kỹ về các quyền lợi của mình khi đầu tư vào junk bond, bao gồm quyền nhận lãi, quyền ưu tiên khi thanh lý tài sản và các quyền khác.

Chiến lược đầu tư Junk bond hiệu quả

Đầu tư dài hạn so với ngắn hạn

Đầu tư dài hạn:

• Ưu điểm: Các tác động ngắn hạn sẽ không ảnh hưởng nhiều đến khoản đầu tư này.
• Nhược điểm là nguồn vốn của nhà đầu tư sẽ nằm ở hạng mục trái phiếu này trong một thời gian dài.

Đầu tư ngắn hạn:

• Ưu điểm: Nắm bắt được những cơ hội sinh lời nhanh chóng.
• Nhược điểm khi đầu tư ngắn hạn là các biến động khó lường của thị trường chung, dẫn đến rủi ro cho danh mục

Đa dạng hóa danh mục trái phiếu

Phân bổ vốn hợp lý:

Theo ngành: Đầu tư vào nhiều ngành khác nhau để giảm thiểu rủi ro tập trung vào một ngành.

Phân bổ tỷ trọng trái phiếu vào nhiều công ty khác nhau, chia trứng vào nhiều rổ. 

Có thế mua các trái phiếu có thời gian đáo hạn khác nhau, thường sẽ có các mức lãi suất khác nhau tương ứng với rủi ro có thể đối mặt.

Cân bằng rủi ro và lợi nhuận:

• Trái phiếu đầu cơ: Mang lại lợi nhuận cao nhưng rủi ro cũng lớn.
• Trái phiếu có bảo đảm: Rủi ro thấp hơn nhưng lợi nhuận cũng thấp hơn.

Sử dụng quỹ đầu tư Junk bond

Lợi ích:

Các quỹ đầu tư thường có sự phân bổ danh mục đầu tư hợp lý, cân bằng giữa các rủi ro,

Chuyên môn: Các nhà quản lý quỹ có kinh nghiệm và kiến thức chuyên sâu về thị trường junk bond.

Nhà đầu tư sẽ không cần tốn nhiều thời gian để nghiên cứu, tìm tòi về sản phẩm mà mình bỏ tiền vào, giúp tiết kiệm nhiều thời gian

Lưu ý: khi đầu tư thông qua các quỹ đầu tư thì cũng có một số vấn đề mà nhà đầu tư cần phải lưu tâm, như:

• Phí quản lý: Nhà đầu tư phải trả phí quản lý cho quỹ.
• Rủi ro thị trường: Giá trị của quỹ vẫn có thể biến động theo thị trường.

Kết luận

Nhà đầu tư có đủ kiến thức và kinh nghiệm, hiểu rõ về thị trường tài chính, đặc biệt là thị trường trái phiếu. Sẵn sàng chấp nhận mất mát vốn để đổi lấy lợi nhuận tiềm năng thì junk bond sẽ là một lựa chọn để đa dạng danh mục đầu tư.

Khi đầu tư vào một hạng mục đầu tư nào thì việc tìm hiểu kỹ về sản phẩm, tình hình kinh doanh, sức khỏe tài chính và các rủi ro có thể gặp phải là điều nên làm. Nhà đầu tư nên thận trọng để kiểm tra các thông tin về doanh nghiệp phát hành để hạn chế rủi ro xuống mức thấp nhất.

Theo dõi sát sao các tin tức về thị trường tài chính, các sự kiện ảnh hưởng đến giá trị của junk bond là gì và chuẩn bị trước kịch bản cắt lỗ kịp thời khi thấy có dấu hiệu bất ổn. Đồng thời nhà đầu tư tham khảo các kiến thức đầu tư trên các trang web như Stock Insight và ý kiến của các chuyên gia tài chính để được tư vấn và hỗ trợ.

Đừng bỏ lỡ cơ hội đồng hành cùng HscEdu – Nền tảng đào tạo chứng khoán trực tuyến đầu tiên tại Việt Nam. Học hỏi từ các chuyên gia, bạn sẽ tự tin chinh phục thị trường và đạt được thành công.

Thiện Vũ
Account Manager