Học đầu tư: Nâng cao kỹ năng để đạt tự do tài chính (Phần 4)

Ngày 10/3/2015, trên báo tuổi trẻ đăng bài “Gửi tiết kiệm 20 năm, một căn hộ còn ba tô phở”. Câu chuyện kể về một bác thợ điện bậc 5/6 ông Lê Minh Toán tại Hàng Bài – Hà Nội. 

Từ năm 1982-1985, ông đã chắt chiu từ chính tiền lương của mình để gửi tiết kiệm 12 cuốn sổ với tổng giá trị là 4.100 đồng vào các quỹ tiết kiệm thuộc Ngân hàng Nhà nước trung ương. Ở thời điểm ấy số tiền ông gửi đủ mua thêm một căn hộ nhỏ ở trung tâm Hà Nội.

Tháng 6/2002, ngân hàng đã gửi cho ông một quyết định, trong đó tổng cộng số dư tiền gửi tiết kiệm mà ông từ năm 1982-1985 và lãi nhập gốc tính đến ngày 30-6-2002 là 109.778 đồng. 

Qua câu chuyện trên ít nhiều cho ta thấy tầm quan trọng của việc học đầu tư, và kết quả của việc tiết kiệm cực đoan.

Một trong các chức năng của tiền là tích trữ, nhưng nếu tích trữ quá mức thì nó như một hạt mầm được cất trong hộp, không thể sinh sôi nảy nở. Tuy nhiên, khi đầu tư vào đúng chỗ thì tiền sẽ đẻ và sinh sôi ra nhiều hơn nữa, đó chính là nội dung bài viết này. 

Học đầu tư là gì?

Định nghĩa về đầu tư

Đầu tư có nhiều định nghĩa khác nhau, nhưng tôi xin định nghĩa như sau:

“Đầu tư là quá trình tìm hiểu, phân tích kỹ lưỡng để đưa ra quyết định đầu tư nhằm đảm bảo an toàn về gốc và lợi nhuận thỏa đáng”.

• Tìm hiểu là việc tìm kiếm tài liệu, nghiên cứu và thực tế những vấn đề liên quan đến lĩnh vực đầu tư. Sau đó đúc kết và tìm ra được quy luật vận động của vấn đề đó. TÌM rồi HIỂU. Trong đầu tư đó là tìm hiểu về pháp luật, kinh tế vĩ mô, kiến thức chuyên ngành.
• Phân tích kỹ lưỡng là việc tìm kiếm, tổng hợp, tính toán hiệu quả của các cơ hội đầu tư, đánh giá rủi ro. Từ đó dễ dàng đưa ra quyết định lựa chọn đầu tư vào đâu.
• An toàn về gốc, không thua lỗ hoặc thua lỗ trong khả năng kiểm soát.
• Lợi nhuận thỏa đáng: Trên báo cafef.vn có đăng bài viết về tỷ phú, nhà đầu tư thông minh Warren Buffett rằng “Tỷ suất sinh lời hàng năm của ông từ năm 1965 đến 2000 là 20%”. Người được gọi là hiền triết xứ Ohama mới tạo ra được mức lợi nhuận 20%/năm. Nếu ở ai đó đưa cho bạn một đề nghị đầu tư 100 triệu với mức lãi 5%/tháng thì cuối năm bạn sẽ có 179.5 triệu đồng ~ lãi 79.5%/năm. Gần gấp 4 lần Buffett, bạn cần phải đặt câu hỏi lớn về đề nghị này?

Những lợi ích của việc học đầu tư

Làm cho tiền đẻ ra tiền, giúp bạn và mọi người xung quanh đạt được mục tiêu trong cuộc sống và nói theo một cách khác là tự do tài chính. Do vậy, nếu có phương pháp đầu tư hiệu quả thì bạn đang nắm trong tay năng lực mạnh mẽ như Thuật giả kim (phương pháp biến kim loại thành vàng).

Tăng cường kiến thức cuộc sống, kinh tế, tài chính: Khi bạn làm tốt việc học đầu tư, tìm hiểu và phân tích kỹ lưỡng thì các kiến thức và sự hiểu biết sẽ đến với bạn. Tri thức sẽ giúp bạn tự do, không chỉ tự do tài chính mà tự do cuộc sống, kinh tế,…

Các bước cơ bản để bắt đầu học đầu tư

Tìm hiểu kiến thức cơ bản

Mỗi loại hình, lĩnh vực đầu tư sẽ có những kiến thức cơ bản riêng, tuy nhiên có một số kiến thức chung mà mỗi người đầu tư cần nắm được, bao gồm:

• Kiến thức pháp luật liên quan, bao gồm các luật, nghị định, thông tư và các văn bản hướng dẫn đi kèm. 
• Kinh tế vĩ mô bao gồm các chính sách tiền tệ, chính sách tài khóa, chính sách công.
• Kiến thức chuyên ngành, mỗi ngành nghề khác nhau có đặc thù khác nhau. Đầu tư vào nông nghiệp khác với thủy sản và hoàn toàn khác với y tế.

Xã hội phát triển, chúng ta có nhiều cơ hội đầu tư khác nhau. Do vậy, để tránh rơi vào tình trạng cái gì cũng biết nhưng không biết sâu. Và trong đầu tư để có có lãi dài hạn và bền vững bạn cần những kiến thức chuyên sâu. Bạn nên khoanh vùng cách học đầu tư và hoạt động đầu tư của mình trong giới hạn nhất định, để bạn đào được sâu hơn. Warren Buffett đã nói về việc chỉ đầu tư trong vòng tròn hiểu biết của mình. Đồng thời, khi học đầu tư cũng chỉ nên bắt đầu với số vốn nhỏ, sau đó tăng dần theo sự hiểu biết của mình.

Xác định rõ mục tiêu đầu tư

Như một vận động viên chạy bộ, bạn cần xác định cho mình mục tiêu ngắn hạn và dài hạn. Đến đây sẽ hơi khó cho bạn và ngay cả tôi bạn đầu cũng thấy rất khó. Vì chúng ta là những người chưa hiểu biết rõ về đầu tư, làm sao lên kế mục tiêu kế hoạch cụ thể được. 

Do vậy, bạn nên nói chuyện với những chuyên gia, người tư vấn để xây dựng một bản chính sách đầu tư (Investment policy statement – IPS) rõ ràng. Hiện tại, các công ty chứng khoán có nhiều nhân viên có chuyên môn, bạn có thể trao đổi với họ về vấn đề này. Thật may mắn là ở Việt Nam các hoạt động này không mất phí theo giờ. Nhưng bạn cần có sự đề phòng với những cái miễn phí.

Tìm hiểu về các loại hình đầu tư khác nhau

Đã bắt đầu tìm hiểu quá trình học đầu tư thì phải xác định rằng có nhiều các phân loại đầu tư khác nhau, dựa vào bản chất của các loại hình tôi chia làm 2 loại là Đầu tư trực tiếp, đầu tư gián tiếp và đầu tư khác.

Đầu tư trực tiếp là bạn bỏ tiền và trực tiếp tham gia vào vận hành kinh doanh. Đây là việc bạn mở cửa hàng cafe, Homestay,… bạn bỏ tiền và công sức ra thiết kế, xây dựng và vận hành. Bạn tự quyết định các hoạt động kinh doanh và nhận về kết quả từ quyết định của mình.

Đầu tư gián tiếp là bạn bỏ tiền để người khác vận hành kinh doanh. Đây là việc bạn đầu tư vào cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ.

• Cổ phiếu là bạn góp vốn vào doanh nghiệp, nơi có đội ngũ quản trị, lãnh đạo sẽ điều hành doanh nghiệp. Hội đồng quản trị do cổ đông tuyển lựa và bầu chọn, để mang về lợi ích tối đa cho doanh nghiệp.
• Trái phiếu là bạn trở thành trái chủ (chủ nợ) của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có nghĩa vụ trả gốc và lãi cho bạn theo cam kết. Bạn được ưu tiên thanh toán nếu doanh nghiệp phá sản nhưng không có quyền như cổ đông.
• Chứng chỉ quỹ là hình thức mọi người góp vốn cho một tổ chức quản lý quỹ đầu tư. Đây là hình thức góp tiền cho những người có chuyên môn, khả năng đầu tư. Có nhiều hình thức quỹ khác nhau: Quỹ đầu tư  mở, quỹ đầu tư đóng, quỹ ETF,…

Đầu tư khác là dạng đầu tư không phải 2 loại trên, ví dụ việc bạn đầu tư vào tài sản như vàng, đá quý, Bitcoin, tranh, ảnh,… Các tài sản này không trực tiếp tạo ra giá trị hoặc tham gia vào quá trình sản xuất. Nhưng do số lượng có hạn cho nên giá của nó có thể tăng trong tương lai.

>> Xem thêm: Hướng dẫn đầu tư cổ phiếu an toàn cho người mới bắt đầu

Phát triển kỹ năng học đầu tư chuyên sâu

Đọc và phân tích báo cáo tài chính

Nếu bắt đầu học đầu tư và bạn đầu tư vào doanh nghiệp thì báo cáo tài chính là một trong những tài liệu quan trọng, thể hiện doanh nghiệp đã đầu tư vào đâu, nợ những ai và kết quả kinh doanh hiện tại. Do vậy, bạn cần có kiến thức và kinh nghiệm để đọc và phân tích các báo cáo tài chính.

Để hiểu được các khoản mục trong báo cáo tài chính bạn cần có kiến thức về kế toán, tài chính. Sau khi hiểu về các khoản mục hạch toán và liên kết với nhau ra sao thì sau khi tìm hiểu doanh nghiệp một thời gian bạn sẽ có kỹ năng phân tích tài chính. 

Quy định về hạch toán báo cáo tài chính đối với các doanh nghiệp được bộ tài chính quy định rõ ràng, và chi tiết cho các loại hình doanh nghiệp, ngân hàng và công ty chứng khoán. Bạn có thể tìm hiểu thêm, nhưng đây là công việc tẻ nhạt và đau đầu. Nó là những ngọn núi chông gai mà bạn cần có người chỉ dẫn để cùng khai phá, sẽ rất khó nếu bạn không có nền tảng sinh viên kinh tế. Nhưng nếu hiểu được thì bạn sẽ có cho mình 1 kỹ năng tuyệt vời trong đời sống hiện tại và rất có ích trong quá trình học đầu tư.

Phân tích kỹ thuật

Giới thiệu về phân tích kỹ thuật là dựa vào giá và khối lượng giao dịch của chứng khoán mà mỗi người áp dụng thêm nhưng công cụ khác như các đường trung bình giá, chỉ số sức mạnh tương đối RSI, các đường Ichimoku,… đây là các phương pháp, công cụ của những nhà khoa học về đầu tư đã nghiên cứu và áp dụng.

>> Xem thêm: Đừng vội giao dịch khi chưa biết về phân tích kỹ thuật

Đầu tư

Không có bài học và trường lớp nào hơn thực tế, do vậy nếu bạn bắt đầu học đầu tư, đã tìm hiểu và thấy cơ hội tốt, hãy cứ làm và chấp nhận rủi ro. Và bởi chấp nhận rủi ro cho nên hãy đầu tư với số số mà mình vừa với bản thân mình.

Sai lầm thường gặp khi mới bắt đầu học đầu tư

Tìm hiểu không kỹ lưỡng, phân tích chưa gần với thực tế

Như tôi trình bày bên trên thì việc tìm hiểu cho người mới bắt đầu thực sự nhiều chông gai. Mỗi lần tôi đọc một bộ luật cũng đủ đau đầu và nhức óc, nhiều khi đọc xong nhưng không biết mình đang đọc cái gì. Không những Luật và cả nghị định rồi các thông tư cũng không kém. Cho nên việc học đầu tư, tìm hiểu và phân tích kỹ lưỡng là việc nói dễ nhưng làm khó.

Đầu tư theo đám đông

Sai lầm này tiếp nối của sai lầm đầu tiên, vì học đầu tư chưa “tới nơi tới chốn”, tìm hiểu không kỹ lưỡng, phân tích không đúng với thực tế nên chúng ta dễ tin theo người khác. Anh A đầu tư thành công, bề ngoài anh ấy đúng như hình ảnh mình mong muốn. Do vậy, chúng ta dễ dàng nghe theo lời khuyên miễn phí của anh A, đặc biệt nếu anh A có một lượng lớn người khác tin tưởng đầu tư theo, khi đó chúng ta lại càng thêm niềm tin chắc chắn vào anh A.

Thiếu kiên nhẫn và kỷ luật

Nước sôi 100 độ C mới bắt đầu sôi, bốc hơi và bay lên cao. Trong hoạt động đầu tư không có mốc cụ thể 100 độ C như việc bạn đun nước. Có những cơ hội đầu tư có hiệu quả tức thì, nhưng có những cơ hội phải thua lỗ ban đầu nhưng sau đó bạn sẽ thu được lợi nhuận lớn hơn. Do vậy, bạn cần học đầu tư, hiểu biết, kiên nhẫn và kỷ luật. 

Kết luận

Đầu tư là kỹ năng tuyệt vời trong cuộc sống hiện đại, nó giúp chúng ta đạt được tự do tài chính và cải thiện chất lượng cuộc sống. Chính vì thế chúng ta từng bước học hỏi dần dần, đừng để mình rơi vào hoàn cảnh ngậm ngùi xót xa như câu chuyện bác Toàn – Hàng Bài.

Quý nhà đầu tư có thể bắt đầu hành trình tìm hiểu, khám phá và học đầu tư tại HscEdu. Ngoài ra, để biết thêm nhiều thông tin cũng như tin tức từ thị trường chứng khoán, các bạn có thể theo dõi thêm tại Stock Insight nhé!

Xem thêm các bài viết cùng chuyên mục:

Phần 1: Tự do tài chính: Thay đổi suy nghĩ sai lầm về tiền
Phần 2: Kim tứ đồ: Bạn đang đứng ở đâu trong chiến lược tài chính của mình?
Phần 3: Những yếu tố quyết định việc tăng thu nhập của bạn

Xuân Nguyễn
Wealth Manager

---

Lưu ý: Bài viết này thể hiện quan điểm cá nhân của tác giả và chỉ mang tính chất tham khảo. Những ý kiến và nhận định trong bài viết không đại diện cho bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào khác. Người đọc nên cân nhắc kỹ lưỡng và tự tìm hiểu thêm thông tin trước khi đưa ra bất kỳ quyết định nào dựa trên nội dung của bài.