Hành trình của nhà đầu tư chứng khoán: Giai đoạn đầu tiên (Phần 1)

Khi bắt đầu hành trình vào thị trường chứng khoán, nhiều nhà đầu tư mới thường đối mặt với thách thức lớn: xác suất thành công không cao. Nguyên nhân của rủi ro này rất đa dạng, từ thiếu kinh nghiệm cho đến thông tin không đầy đủ, và có thể khiến họ cảm thấy nản lòng và mất tự tin. Hãy cùng khám phá “Hành trình đầu tiên” của nhà đầu tư chứng khoán để hiểu rõ hơn về những lý do này và cách vượt qua chúng.

Hành trình của một nhà đầu tư chứng khoán gồm 4 giai đoạn

Giai đoạn đầu tiên: Tại sao đầu tư không có lợi nhuận?

Có nhiều nguyên nhân dẫn đến kết quả trên nhưng phần lớn là bởi các nhà đầu tư mới tham gia thị trường chứng khoán thường thiếu hụt kinh nghiệm và kỹ năng giao dịch. Vì để thành công trên thị trường cần có nhiều thời gian thực chiến với số vốn nhất định, nhằm hình thành nên kinh nghiệm sau quá trình mua-bán cổ phiếu và cũng hình thành nên kỹ năng giao dịch hiệu quả.

Kiến thức hạn chế: Nhà đầu tư mới thường chưa có đủ kiến thức về phân tích tài chính và thị trường. Chỉ một số ít người đầu tư có nền tảng về kinh tế tài chính, còn hầu hết trong chúng ta sẽ hoạt động và làm việc trong nhiều lĩnh vực phi tài chính nên khi tiếp cận một kênh đầu tư mới sẽ có nhiều bất lợi về kiến thức, làm ảnh hưởng đến quá trình lựa chọn cổ phiếu của doanh nghiệp tốt để đầu tư. 

Kỹ năng giao dịch chưa hoàn thiện: Sự thiếu kinh nghiệm trong việc ra quyết định và quản lý rủi ro. Thông thường nhà đầu tư mới hay đưa ra các quyết định mua cổ phiếu đang tăng mạnh hoặc bán cổ phiếu khi đang giảm mạnh trong thời điểm ngắn mà không theo một kế hoạch giao dịch cụ thể, điều này làm cho họ bối rối khi cổ phiếu quay đầu giảm/tăng lại ngay sau đó. Vòng lặp này diễn ra nhiều lần khiến cho lợi nhuận suy giảm và tài khoản bị bào mòn dần.

Thị trường chứng khoán luôn không ổn định và những biến động thị trường cũng tác động đáng kể đến việc tìm kiếm lợi nhuận của nhà đầu tư mới.

Biến động thị trường: Thị trường chứng khoán có những xu hướng chính là xu hướng tăng, xu hướng giảm và xu hướng đi ngang. Giai đoạn thị trường biến động giảm và đi ngang liên tục có thể làm giảm lợi nhuận, đặc biệt là đối với người mới đầu tư.

Khó khăn trong việc dự đoán xu hướng: Nhà đầu tư mới thường gặp khó khăn trong việc dự đoán xu hướng thị trường, dẫn đến việc mua bán cổ phiếu không chính xác.

>>> Mở tài khoản chứng khoán để bắt đầu hành trình đầu tư tại HSC

Dưới đây là một số tips nhỏ để khắc phục những khó khăn trên: 

1. Đầu tư dài hạn: Đừng cố gắng kiếm tiền nhanh chóng. Đầu tư dài hạn là cách tốt nhất để đạt được thành công.
2. Đừng chỉ đầu tư vào những gì bạn nghe được từ người khác. Hãy nghiên cứu để hiểu rõ về các cổ phiếu, các doanh nghiệp mà bạn đang đầu tư.
3. Học hỏi từ những sai lầm của bạn: Mọi người đều mắc sai lầm, có thể chưa có kết quả ngay.

Tâm lý của nhà đầu tư trong giai đoạn đầu tiên

Tâm lý là yếu tố không thể thiếu và đóng vai trò quan trọng trong quá trình đầu tư.

Dù bạn có kiến thức và kinh nghiệm dày dặn đến đâu, nếu không biết cách quản lý cảm xúc của mình, bạn rất dễ mắc phải những sai lầm đáng tiếc. Vậy làm thế nào để quản trị tâm lý trong đầu tư một cách hiệu quả?

Áp lực từ sự kỳ vọng rằng thị trường chứng khoán sẽ đem lại lợi nhuận khổng lồ, chỉ cần bỏ vốn vào mua cổ phiếu có thể làm giàu nhanh chóng. 

Kỳ vọng không thực tế: Nhiều nhà đầu tư mới thường mong đợi lợi nhuận cao ngay lập tức, nhưng trong quá trình đầu tư thì kết quả nhận lại thường dẫn họ đến sự thất vọng. 

So sánh với nhà đầu tư khác: Áp lực từ việc so sánh bản thân với những người đầu tư có kinh nghiệm hơn cũng chính là một trong những lý do ảnh hưởng đến tâm lý giao dịch.

Sợ hãi và lo lắng: Cảm xúc tiêu cực khi thấy danh mục đầu tư không sinh lợi hoặc bị lỗ. Khi thị trường biến động mạnh, cảm giác sợ hãi sẽ khiến những người đầu tư bán tháo tài sản, cắt lỗ quá sớm.

Mất kiên nhẫn: Khi thị trường đi ngang hoặc giảm điểm, cảm giác mất kiên nhẫn sẽ khiến nhà đầu tư giao dịch quá thường xuyên, tăng chi phí giao dịch và giảm lợi nhuận. Khi đầu tư cần sự kiên nhẫn và cách giữ bình tĩnh trong giai đoạn này để chờ thị trường có xu hướng tăng nhằm tìm kiếm lợi nhuận tốt hơn.

Tự tin thái quá: Khi đạt được một số thành công ban đầu, cảm giác tự tin thái quá sẽ khiến người đầu tư đánh giá thấp rủi ro và đưa ra những quyết định liều lĩnh.

Tham lam: Khi thị trường đi lên, cảm giác tham lam sẽ khiến nhà đầu tư giữ vị thế quá lâu, bỏ lỡ cơ hội chốt lời hoặc thậm chí dẫn đến thua lỗ nặng nề.

Hối hận: Khi bỏ lỡ một cơ hội đầu tư tốt hoặc đưa ra quyết định sai lầm, cảm giác hối hận sẽ khiến những người đầu tư mất tự tin và đưa ra những quyết định sai lầm tiếp theo.

Một số cách quản lý tâm lý trong đầu tư để đạt hiệu quả

Thực hành quản lý cảm xúc trong đầu tư chứng khoán

Xây dựng kế hoạch đầu tư rõ ràng: Trước khi tham gia vào thị trường, hãy lập một kế hoạch đầu tư chi tiết, bao gồm mục tiêu, chiến lược, và các mức dừng lỗ.

Không để cảm xúc chi phối: Khi cảm thấy sợ hãi hoặc tham lam, hãy tạm dừng giao dịch và tìm cách thư giãn.

Học hỏi từ kinh nghiệm: Ghi lại nhật ký giao dịch để rút ra bài học từ những sai lầm trong quá khứ.

Ngoài ra còn có các kỹ thuật giúp kiểm soát cảm xúc khác như:

• Thiền định giúp bạn thư giãn, tập trung và kiểm soát cảm xúc hiệu quả hơn. 
• Tập thể dục thường xuyên giúp bạn giảm stress và cải thiện sức khỏe tinh thần.
• Ngủ đủ giấc giúp bạn có một tâm trí tỉnh táo và đưa ra những quyết định sáng suốt hơn.

Quản trị tâm lý là một quá trình đòi hỏi sự kiên trì và rèn luyện thường xuyên. Bằng cách hiểu rõ bản thân và áp dụng những phương pháp phù hợp, bạn có thể kiểm soát được cảm xúc và đưa ra những quyết định đầu tư sáng suốt. Hãy nhớ rằng, thành công trong đầu tư không chỉ phụ thuộc vào kiến thức và kỹ năng, mà còn phụ thuộc vào khả năng quản lý bản thân.

Những điều nhà đầu tư cần lưu ý trong giai đoạn đầu tiên

Ở phần trên Stock insight đã để cập rằng đầu tư dài hạn là cách tốt nhất để đạt được thành công. Những nhà đầu tư mới khi tham gia thị trường chứng khoán cần xác định mục tiêu dài hạn và nhắc nhở rằng đầu tư chứng khoán là một hành trình dài hạn và cần thời gian để thấy kết quả.

Trong thời gian đầu tư sẽ có những giai đoạn thị trường khó khăn không như mong đợi của bản thân. Tuy vậy, những ai đầu tư mới cần có sự kiên định với kế hoạch đầu tư, nhận biết được sự quan trọng của việc tuân thủ kế hoạch đầu tư mà bản thân đã đề ra, ngay cả khi chưa thấy lợi nhuận.

Bối cảnh hiện tại của thị trường chứng khoán Việt Nam vẫn đang còn nhiều khó khăn và biến động trong giai đoạn nền kinh tế đang phục hồi sau cơn đại dịch. Điều quan trọng đối với các nhà đầu tư mới là có một tư duy mới và tập trung vào các cơ hội mà thị trường suy thoái mang lại. Từ đó kết hợp thêm các kinh nghiệm và kỹ năng trong quá trình tích lũy để tìm kiếm các doanh nghiệp có tài sản chất lượng tốt và tạo nên một danh mục chứng khoán phù hợp.

Kinh nghiệm tận dụng Giai đoạn Không lợi nhuận để phát triển 

Các nhà đầu tư chuyên nghiệp đều nhấn mạnh rằng lợi nhuận trên thị trường chứng khoán đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn. Để cải thiện, những người đầu tư cần phân tích các giao dịch không thành công, đánh giá và học hỏi từ những quyết định chưa hiệu quả. Dù việc này có thể khó duy trì, nhưng ghi lại nhật ký giao dịch sẽ giúp họ rút kinh nghiệm và tránh lặp lại sai lầm trong tương lai.

Điều chỉnh chiến lược đầu tư: Dựa trên kinh nghiệm thực chiến của bản thân, đánh giá lại xu thế của thị trường chung để điều chỉnh chiến lược để phù hợp hơn với thị trường.

Sử dụng công cụ hỗ trợ: Tận dụng các công cụ phân tích và quản lý danh mục để cải thiện hiệu suất đầu tư. Hiện nay có rất nhiều công cụ hỗ trợ tốt cho việc đầu tư mà nhà đầu tư có thể tham khảo.

Tham gia khóa học HscEdu và đọc sách. Học thêm về các chỉ báo trong phân tích kỹ thuật, phân tích cơ bản và các phương pháp đầu tư.

Kết luận

Trên đây là tổng quan hành trình của một nhà đầu tư mới tham gia thị trường chứng khoán mà Stock Insight muốn gửi đến bạn đọc. Đầu tư có lợi nhuận là việc không dễ dàng, nhà đầu tư mới có thể tìm kiếm sự hỗ trợ thông qua chia sẻ với những người có kinh nghiệm hoặc tham gia các khóa học và diễn đàn đầu tư để học hỏi thêm và nhận được sự hỗ trợ. 

Xem thêm các bài viết cùng chuyên mục:

Phần 2: Giai đoạn Bùng nổ và Phá Sản của nhà đầu tư chứng khoán
Phần 3: Nhà đầu tư đầu tư ổn định và nhất quán vào giai đoạn 3
Phần 4: Giai đoạn cuối: Đầu tư với hiệu suất cao

Thiện Vũ
Account Manager