Chứng khoán cơ sở là gì? Mối liên hệ giữa thị trường cơ sở và thị trường phái sinh

Chứng khoán cơ sở là gì?

Chứng khoán cơ sở là một loại chứng khoán được phát hành bởi các công ty niêm yết trên thị trường chứng khoán. Chúng thường được gọi là “chứng khoán cơ sở” vì chúng cung cấp nền tảng cơ bản cho việc giao dịch chứng khoán trên thị trường. Đây là một khái niệm quan trọng trong lĩnh vực tài chính và đầu tư. 

Chứng khoán cơ sở có thể được sử dụng như là một loại tài sản hoặc công cụ để định giá và giao dịch các hợp đồng tài chính, bao gồm tùy chọn và hợp đồng tương lai. 

Chứng khoán cơ sở có mấy loại?

Chứng khoán cơ sở có thể được chia thành hai loại chính là cổ phiếu và trái phiếu.

Cổ phiếu

Cổ phiếu là tài sản chủ sở hữu của một công ty, cho phép chủ sở hữu nhận được lợi nhuận và tham gia vào quyết định về hoạt động của công ty. Khi một công ty muốn mở rộng kinh doanh hoặc tìm kiếm nguồn vốn mới, công ty có thể phát hành cổ phiếu để bán cho công chúng. Nhà đầu tư mua cổ phiếu của công ty sẽ trở thành cổ đông và có quyền tham gia vào các cuộc họp cổ đông để biểu quyết và quyết định về chính sách và hoạt động của công ty.

Trái phiếu

Trái phiếu là một khoản vay mà công ty phát hành cho người đầu tư. Người đầu tư mua trái phiếu sẽ trở thành nhà cho vay và nhận lợi tức theo một tỷ lệ cố định. Trái phiếu thường có một ngày đáo hạn, sau đó công ty sẽ trả lại vốn và lãi cho nhà đầu tư. Khi mua trái phiếu, nhà đầu tư đang cho một khoản vay cho công ty và có quyền yêu cầu công ty trả tiền mình đang nợ theo hợp đồng trái phiếu đã ký kết.

Đặc điểm chứng khoán cơ sở

Niêm yết và giao dịch trên thị trường chứng khoán

Chứng khoán cơ sở đầu tiên cần được niêm yết và giao dịch trên thị trường chứng khoán. Niêm yết nghĩa là công ty đã đáp ứng các yêu cầu của sàn giao dịch chứng khoán và đã đưa cổ phiếu hoặc trái phiếu của mình lên sàn giao dịch để nhà đầu tư có thể mua và bán. Giao dịch chứng khoán cơ sở thông qua sàn giao dịch chứng khoán đảm bảo tính minh bạch và công bằng trong quá trình mua bán chứng khoán.

Ảnh hưởng giá trị của chứng khoán cơ sở

Giá trị của chứng khoán cơ sở bị ảnh hưởng bởi sự biến động của thị trường và hiệu suất của công ty phát hành. Nếu một công ty phát hành chứng khoán cơ sở đạt được thành công và tăng trưởng kinh doanh, giá trị của chứng khoán cơ sở đó cũng có thể tăng. Tuy nhiên, nếu công ty gặp khó khăn hoặc có các vấn đề kinh doanh, giá trị của chứng khoán cơ sở có thể giảm.

Độ thanh khoản cao

Chứng khoán cơ sở có độ thanh khoản cao, cho phép các nhà đầu tư dễ dàng mua và bán. Độ thanh khoản đo lường mức độ dễ dàng chuyển đổi một tài sản thành tiền mặt. Khi chứng khoán cơ sở có độ thanh khoản cao, nhà đầu tư có thể mua và bán chứng khoán dễ dàng mà không gặp khó khăn.

Có nên đầu tư chứng khoán cơ sở không?

Việc đầu tư chứng khoán cơ sở có thể mang lại cơ hội sinh lời cao nhưng cũng đi kèm với rủi ro. Trước khi quyết định đầu tư, nhà đầu tư nên nghiên cứu và hiểu rõ về công ty phát hành chứng khoán, hiệu suất kinh doanh và tiềm năng tăng trưởng trong tương lai. 

Đối với nhà đầu tư mới, nên tìm kiếm lời khuyên từ chuyên gia hoặc tư vấn tài chính để có được sự tư vấn chính xác và hợp lý trước khi đầu tư. Thị trường chứng khoán có thể biến đổi nhanh chóng, do đó việc theo dõi và cập nhật thông tin là cực kỳ quan trọng.

Có thể giao dịch chứng khoán cơ sở ở đâu?

Ngày nay, giao dịch chứng khoán cơ sở có thể được thực hiện thông qua các sàn giao dịch chứng khoán. Các sàn giao dịch chứng khoán là nơi nhà đầu tư có thể mua và bán chứng khoán này. 

Trong một số quốc gia, cơ quan quản lý như Ủy ban Chứng khoán và Sở Giao dịch Chứng khoán chịu trách nhiệm giám sát và quản lý các sàn giao dịch. Các sàn giao dịch chứng khoán cung cấp một môi trường an toàn và minh bạch để các nhà đầu tư tham gia giao dịch chứng khoán cơ sở.

Còn tại Việt Nam, bạn có thể giao dịch chứng khoán cơ sở thông qua các sàn giao dịch chứng khoán chính sau:

1. Sàn giao dịch Chứng khoán TP.HCM (HOSE): HOSE là sàn chứng khoán lớn nhất tại Việt Nam và niêm yết nhiều công ty lớn và nổi tiếng. Đây là nơi mà bạn có thể mua bán các loại chứng khoán cơ sở của các công ty niêm yết trên sàn này.
2. Sàn giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX): HNX là sàn giao dịch chứng khoán tại thủ đô Hà Nội. Trên sàn này, bạn cũng có thể giao dịch chứng khoán cơ sở của các công ty niêm yết tại HNX.
3. Sàn giao dịch Chứng khoán UPCoM (UPCoM): Đây là sàn giao dịch chứng khoán dành cho các công ty niêm yết không phải là công ty cơ sở tại HOSE hoặc HNX. UPCoM cung cấp cơ hội cho các công ty nhỏ hơn hoặc mới niêm yết trở nên có khả năng giao dịch chứng khoán công khai.
   

Để tham gia giao dịch chứng khoán cơ sở trên các sàn này, bạn cần mở tài khoản giao dịch tại một công ty chứng khoán hoặc ngân hàng có dịch vụ giao dịch chứng khoán. Sau đó, bạn có thể sử dụng tài khoản này để đặt lệnh mua và bán chứng khoán này trên sàn giao dịch tương ứng.

Mối liên hệ giữa thị trường cơ sở và thị trường phái sinh

Mối liên hệ giữa thị trường cơ sở và thị trường phái sinh là một khía cạnh quan trọng trong hệ thống tài chính toàn cầu, đó là sự tương tác giữa các chứng khoán cơ sở và các hợp đồng phái sinh được giao dịch trên thị trường tương ứng.

Thị trường cơ sở và thị trường phái sinh đều ảnh hưởng lẫn nhau trong quá trình hình thành giá và quyết định đầu tư của các nhà giao dịch. Sự biến động trong giá trị của chứng khoán cơ sở có thể tạo ra cơ hội và thách thức cho thị trường phái sinh, và ngược lại.

Một ví dụ minh họa cho mối liên hệ này là khi giá cổ phiếu trên thị trường cơ sở biến động, nhà đầu tư có thể sử dụng các hợp đồng phái sinh như tương lai hoặc tùy chọn để bảo vệ rủi ro hoặc tận dụng cơ hội đối với biến động giá. Ngược lại, thông tin và sự biến động từ thị trường phái sinh cũng có thể ảnh hưởng đến quyết định đầu tư trên thị trường cơ sở.

Hơn nữa, thị trường cơ sở thường cung cấp thông tin quan trọng về hiệu suất kinh doanh và triển vọng của các công ty, từ đó ảnh hưởng đến giá trị của chứng khoán. Thị trường phái sinh, qua các hợp đồng tương lai và tùy chọn, cung cấp công cụ cho các nhà đầu tư để đánh giá và dự đoán sự biến động của thị trường cơ sở trong tương lai.

Tóm lại, mối liên hệ giữa thị trường cơ sở và thị trường phái sinh là một quá trình tương tác động lực, giúp hình thành giá và quyết định đầu tư trong hệ thống tài chính toàn cầu.

Lời kết

Chứng khoán cơ sở là loại chứng khoán được niêm yết trên thị trường chứng khoán, cung cấp nền tảng cơ bản cho giao dịch chứng khoán. Chúng có thể là cổ phiếu hoặc trái phiếu và có đặc điểm chung như niêm yết trên thị trường, ảnh hưởng của thị trường và độ thanh khoản cao. 

Chứng khoán cơ sở và chứng khoán phái sinh là hai khái niệm khác nhau, nhưng có mối liên hệ mật thiết. Thị trường cơ sở cung cấp nền tảng và sự hỗ trợ cho thị trường phái sinh, và giá trị của chứng khoán cơ sở ảnh hưởng trực tiếp đến giá trị của chứng khoán phái sinh. 

Việc đầu tư chứng khoán cơ sở có rủi ro và nên được nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi quyết định đầu tư. Tuy nhiên, với sự nghiên cứu và tư vấn thích hợp, đầu tư chứng khoán cơ sở có thể mang lại cơ hội sinh lời hấp dẫn.

Mở tài khoản online chứng khoán HSC ngay hôm nay để bắt đầu hành trình đầu tư cùng nhiều kiến thức được cập nhật tại HSCEdu. Đừng quên thường xuyên cập nhật  tin tức thị trường chứng khoán mới nhất trên Stock Insight bạn nhé!