Chỉ báo ROC là gì? Công cụ động lượng mạnh mẽ cho nhà đầu tư

Việc nắm bắt xu hướng thị trường và xác định thời điểm giao dịch hiệu quả luôn là điều quan trọng khi đầu tư chứng khoán. Một trong những công cụ phân tích kỹ thuật mạnh mẽ hỗ trợ nhà đầu tư trong nhiệm vụ này chính là chỉ báo ROC (Rate of Change). Với khả năng đo lường tốc độ thay đổi của giá cổ phiếu, ROC không chỉ giúp nhà đầu tư nhận diện xu hướng mà còn xác định các điểm vào/ra thị trường tiềm năng.

Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn cái nhìn tổng quan về chỉ báo ROC, từ công thức tính, cách đọc và phân tích, cho đến những ứng dụng thực tiễn trong giao dịch chứng khoán. Để vừa đọc vừa thực hành tìm hiểu về chỉ báo ROC, hãy mở ứng dụng HSC ONE và cùng stock insight khám phá minh họa trực quan: https://one.hsc.com.vn/

Tổng quan về chỉ báo ROC trong chứng khoán

Chỉ báo ROC là gì?

Chỉ báo ROC (Rate of Change) là một công cụ động lượng phổ biến được sử dụng trong phân tích kỹ thuật chứng khoán. ROC đo lường tốc độ thay đổi giá trong một khoảng thời gian nhất định, từ đó giúp nhà đầu tư nhận diện xu hướng thị trường cũng như xác định thời điểm mua bán hiệu quả. Chỉ báo ROC phản ánh sự thay đổi của giá trong một khoảng thời gian so với giá ở một thời điểm trước đó, thường được tính bằng phần trăm.

Công thức tính chỉ báo ROC

Trong đó:

• Giá hiện tại là giá đóng cửa của cổ phiếu tại thời điểm tính toán.
• Giá N phiên trước là giá đóng cửa của cổ phiếu ở phiên N trước.
• N là số phiên mà nhà đầu tư lựa chọn để tính.

Nguyên lý hoạt động

Chỉ báo ROC (Rate of Change) là một công cụ phân tích kỹ thuật quan trọng giúp theo dõi biến động giá trên thị trường chứng khoán. Chỉ báo này so sánh giá đóng cửa của phiên giao dịch hiện tại với giá đóng cửa của phiên trước đó, thường là trong khoảng thời gian 12 ngày.

Khi giá đóng cửa hiện tại cao hơn mức giá của 12 ngày trước, ROC sẽ cho ra giá trị dương, điều này cho thấy có sự tăng trưởng trong giá cổ phiếu. Ngược lại, nếu giá đóng cửa hiện tại thấp hơn giá của 12 ngày trước, ROC sẽ cho kết quả âm, phản ánh xu hướng giảm giá. Thay đổi này thường được diễn đạt dưới dạng phần trăm (%), cung cấp cho nhà đầu tư một cái nhìn rõ ràng về xu hướng và động lực thị trường, từ đó giúp họ đưa ra quyết định giao dịch chính xác hơn.

Cách đọc và phân tích chỉ báo ROC

ROC dao động quanh mốc 0:

Khi ROC có giá trị dương (trên 0), điều này có nghĩa là giá hiện tại cao hơn giá ở N phiên trước, cho thấy thị trường có xu hướng tăng. Động lượng càng lớn, ROC càng cao và thể hiện lực mua mạnh hơn.

ROC dương và xu hướng tăng:

Khi ROC có giá trị dương (trên 0), điều này có nghĩa là giá hiện tại cao hơn giá ở N phiên trước, cho thấy thị trường có xu hướng tăng. Động lượng càng lớn, ROC càng cao và thể hiện lực mua mạnh hơn.

ROC âm và xu hướng giảm:

Khi ROC có giá trị âm (dưới 0), điều này có nghĩa là giá hiện tại thấp hơn so với giá ở N phiên trước, cho thấy thị trường có xu hướng giảm. Động lượng càng âm, lực bán càng mạnh, báo hiệu sự suy yếu của giá.

Ứng dụng ROC trong giao dịch chứng khoán

Sử dụng ROC để xác định thời điểm vào/ra thị trường

Chỉ báo ROC cho phép nhà đầu tư đánh giá tốc độ thay đổi giá cổ phiếu trong một khoảng thời gian nhất định. Khi ROC chuyển từ âm sang dương, đó có thể là dấu hiệu cho thấy xu hướng giá đang đảo chiều, và đây là thời điểm phù hợp để vào lệnh mua. Ngược lại, khi ROC chuyển từ dương sang âm, nhà đầu tư có thể cân nhắc bán ra để bảo vệ lợi nhuận.

ROC giúp nhận diện điểm đột phá (breakout): ROC cũng rất hữu ích trong việc phát hiện các điểm đột phá. Khi chỉ báo này tăng mạnh, điều này cho thấy có sự gia tăng động lực, thường là dấu hiệu của một xu hướng mới. Nhà đầu tư có thể theo dõi các ngưỡng kháng cự hoặc hỗ trợ cùng với ROC để xác định các điểm vào lệnh hiệu quả​.

Ví dụ:

• Ở hình trên có thể thấy khi ROC di chuyển dần về 0, xu hướng yếu dần: giá cổ phiếu HPG bắt đầu giao dịch đi ngang, và bắt đầu xuất hiện các phiên giảm giá nhiều hơn. Sau nhiều lần ROC nổ lực di chuyển lên lại trên 0 nhưng thất bại, giá HPG đã giảm từ vùng 29.000 về vùng 25.000.
• Ở vùng giá 25.000, chỉ số ROC bắt đầu có dấu hiệu di chuyển lên trên 0, đà giảm của HPG chững lại, và có dấu hiệu tạo đáy. Khi ROC trên 0 và di chuyển dần lên, giá HPG đã tăng từ vùng 25.000 lên lại được 27.000.

Kết hợp ROC với các chỉ báo khác

Kết hợp chỉ báo ROC với các chỉ báo khác như RSI (Relative Strength Index) + MACD (Moving Average Convergence Divergence) có thể tăng cường độ tin cậy của các tín hiệu giao dịch. Ví dụ, nếu cả ROC và RSI đều cho tín hiệu mua, điều này càng củng cố quyết định vào lệnh của nhà đầu tư. Ngược lại, khi cả hai chỉ báo cùng cho tín hiệu bán, đó có thể là dấu hiệu mạnh mẽ để thoát khỏi vị thế​.

Xác định điểm quá mua/quá bán

Chỉ báo ROC cũng giúp nhà đầu tư xác định các điểm quá mua hoặc quá bán. Khi ROC đạt giá trị cao (thường trên 10%), điều này có thể cho thấy rằng cổ phiếu đang ở trong vùng quá mua, trong khi ROC dưới -10% có thể chỉ ra vùng quá bán. Những thông tin này có thể giúp nhà đầu tư đưa ra quyết định hợp lý trong các điều kiện thị trường khác nhau. 

Kết luận

Chỉ báo ROC là công cụ mạnh mẽ trong phân tích động lượng, giúp nhà đầu tư phát hiện xu hướng và xác định thời điểm giao dịch hiệu quả. Tuy nhiên, để đảm bảo độ chính xác, cần kết hợp ROC với các chỉ báo khác như RSI, MACD, và đường trung bình động. Để thành thạo trong việc sử dụng ROC, nhà đầu tư nên thực hành phân tích trên các thị trường thực tế.

Hãy theo dõi Stock Insight để cập nhật thêm các bài viết về các chỉ báo phân tích kỹ thuật mới nhất. Ngoài ra, nền tảng HscEdu với thiết kế sinh động và hệ thống lưu trữ quá trình học tập sẽ giúp bạn tiếp thu kiến thức một cách dễ dàng. Bạn sẽ nhanh chóng trở thành nhà đầu tư chuyên nghiệp và chinh phục các danh mục đầu tư sinh lời ngay từ hôm nay.

Phan Thị Thu Thuỷ
Wealth Manager