Capex là gì? Cách tính và ứng dụng Capex trong đầu tư tài chính

Trong quá trình quản lý tài chính và phát triển doanh nghiệp, Capex (viết tắt của “capital expenditures”) là một thuật ngữ quan trọng mà các doanh nhân và nhà đầu tư cần hiểu rõ. Capex đại diện cho các khoản chi phí mà một công ty đầu tư vào việc mua sắm, nâng cấp và duy trì các tài sản cố định như bất động sản, máy móc, công nghệ, và thiết bị.

Loại chi tiêu này thường xuất hiện khi một công ty thực hiện các dự án mới hoặc muốn mở rộng phạm vi hoạt động hiện tại. Capex đóng vai trò quan trọng trong việc xác định chiến lược phát triển và hiệu suất tài chính của một doanh nghiệp.

Dưới đây, chúng tôi sẽ cung cấp thông tin chi tiết hơn về Capex, bao gồm các loại hình chi tiêu và cách tính toán, cũng như nhấn mạnh vai trò quan trọng của nó trong việc phát triển doanh nghiệp và các yếu tố cần xem xét khi xác định mức Capex phù hợp cho một tổ chức. Chúng tôi cũng sẽ bàn luận về rủi ro và lợi ích của Capex, giúp bạn hiểu rõ hơn về những gì có thể được đạt được thông qua việc đầu tư vào các dự án và tài sản cố định.

Capex là gì?

Capex (capital expenditures) là khoản chi phí để tài trợ cho việc mua sắm, nâng cấp và duy trì tài sản cố định như bất động sản, nhà xưởng, công nghệ và thiết bị. Capex thường được sử dụng để thực hiện các dự án mới hoặc đầu tư bởi một công ty.

Chi tiêu vốn cho tài sản cố định có thể bao gồm việc sửa chữa mái nhà (nếu tuổi thọ của mái nhà được kéo dài), mua một thiết bị hoặc xây dựng một nhà máy mới. Loại chi tiêu tài chính này được các công ty thực hiện để mở rộng phạm vi hoạt động hiện tại hoặc thêm một lợi ích kinh tế tương lai cho hoạt động.

Các loại hình Capex

Có nhiều loại tài sản có thể mang lại giá trị lâu dài cho một công ty. Do đó, có một số loại hình chi tiêu có thể được coi là Capex:

• Bất động sản: Bao gồm việc sở hữu và sử dụng đất để phát triển.
• Xây dựng nhà xưởng: Sử dụng để sản xuất hàng hóa, lưu trữ hàng hóa hoặc mục đích khác.
• Máy móc và thiết bị: Sử dụng để sản xuất hàng hóa và chuyển đổi nguyên vật liệu thành sản phẩm cuối cùng để bán.
• Máy tính hoặc máy chủ: Sử dụng để hỗ trợ hoạt động của một công ty bao gồm cả hậu cần, báo cáo và giao tiếp vận hành.
• Phần mềm: Cũng có thể được coi là Capex trong một số trường hợp.
• Nội thất văn phòng: Dùng để bài trí một tòa nhà văn phòng để tạo điều kiện làm việc tốt cho nhân viên và khách hàng.
• Xe cộ: Sử dụng để vận chuyển hàng hóa, đón khách hoặc nhân viên sử dụng cho mục đích kinh doanh.
• Bằng sáng chế: Có thể mang lại giá trị lâu dài nếu quyền sở hữu ý tưởng được thực hiện thông qua phát triển sản phẩm.
• Các tài sản đầu tư khác: Gồm các loại tài sản như cổ phiếu, trái phiếu và tài sản tài chính khác có thể cho thu nhập từ lãi suất hoặc sự gia tăng giá trị trong tương lai.

Vai trò của Capex trong phát triển doanh nghiệp

Capex là việc chi tiêu tài chính cho các tài sản cố định trở nên quan trọng đối với các công ty để duy trì tài sản hiện có và đầu tư vào công nghệ mới và các tài sản khác để phát triển.

Nếu một mục có tuổi thọ ít hơn một năm, nó phải được chi trả trên báo cáo lỗ thay vì được cộng vào bảng cân đối kế toán của công ty, điều này có nghĩa rằng nó không được coi là Capex.

Cách tính 

Dưới đây là cách tính Capex:

1. Xác định các dự án cụ thể: Đầu tiên, bạn cần xác định các dự án hoặc tài sản cố định mà bạn đang dự định đầu tư. Điều này có thể bao gồm việc mua sắm máy móc mới, xây dựng một nhà máy mới, nâng cấp hệ thống cơ sở hạ tầng, và những dự án tương tự.
2. Thu thập thông tin tài chính: Thu thập thông tin tài chính liên quan đến các dự án hoặc tài sản cố định này. Điều này bao gồm giá trị ước tính của dự án, chi phí liên quan, và các khoản đầu tư khác liên quan đến việc triển khai các dự án này.
3. Tính tổng Capex: Tính tổng số tiền mà bạn phải đầu tư vào các dự án hoặc tài sản cố định bằng cách cộng tất cả các số liệu liên quan lại với nhau. Công thức tổng quan có thể được biểu diễn như sau:
   Capex = Chi phí mua sắm tài sản cố định + Chi phí triển khai và nâng cấp + Chi phí liên quan đến dự án khác
4. Kiểm tra với báo cáo tài chính: Xác nhận số liệu Capex thông qua báo cáo tài chính của doanh nghiệp hoặc tổ chức để đảm bảo tính chính xác và rõ ràng.
5. Theo dõi và báo cáo: Sau khi tính toán được Capex, bạn nên theo dõi và báo cáo nó trong báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Điều này giúp quản lý tài chính và đánh giá sự đầu tư vào các dự án cụ thể.

Capex bao nhiêu là tốt?

Số tiền Capex tốt hay phù hợp cho một doanh nghiệp sẽ phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm loại doanh nghiệp, mục tiêu tài chính, chiến lược phát triển, và điều kiện kinh doanh cụ thể. Không có một số tiền cố định Capex “tốt” cho tất cả mọi doanh nghiệp.

Thay vào đó, việc xác định mức Capex tối ưu yêu cầu sự cân nhắc kỹ lưỡng và phụ thuộc vào ngữ cảnh cụ thể của từng trường hợp.

Dưới đây là một số yếu tố quan trọng để xem xét khi xác định mức Capex cho doanh nghiệp của bạn:

1. Chiến lược kinh doanh và phát triển: Mức Capex nên phản ánh chiến lược của doanh nghiệp. Nếu bạn đang mở rộng hoạt động, cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng mới, hoặc phát triển sản phẩm và dịch vụ mới, thì Capex sẽ cao hơn. Tuy nhiên, nếu bạn đang trong giai đoạn duy trì hoặc tối ưu hóa, thì Capex có thể thấp hơn.
2. Khả năng tài chính: Mức Capex nên dựa trên khả năng tài chính của doanh nghiệp. Không nên đầu tư quá mức có thể gây gánh nặng tài chính, đặc biệt là nếu bạn cần duy trì tính thanh khoản và khả năng thanh toán các khoản nợ.
3. Lĩnh vực kinh doanh: Ngành công nghiệp mà bạn hoạt động có thể có mức Capex khác nhau. Ví dụ, các ngành công nghiệp như sản xuất và năng lượng có xu hướng có Capex cao hơn do cần đầu tư vào thiết bị và cơ sở hạ tầng đắt tiền.
4. Đánh giá rủi ro và lợi ích: Xem xét cân nhắc giữa rủi ro và lợi ích. Mức đầu tư Capex cần phải mang lại lợi ích dài hạn cho doanh nghiệp và cải thiện năng suất hoặc tạo ra giá trị cho khách hàng.
5. Phân tích cận biên: Đánh giá cận biên lợi nhuận (marginal profitability) của các dự án hoặc đầu tư cụ thể. Điều này giúp xác định xem việc đầu tư vào dự án cụ thể có đáng giá không.
6. Thời gian hoàn trả đầu tư (ROI): Xác định thời gian bạn mong đợi nhận lại lợi nhuận từ các đầu tư Capex. Điều này có thể giúp đảm bảo rằng đầu tư của bạn có khả năng tạo ra giá trị dài hạn.

Tóm lại, mức Capex “tốt” là mức đầu tư phù hợp với mục tiêu và chiến lược của doanh nghiệp, dựa trên khả năng tài chính và khả năng tạo ra giá trị dài hạn.

Ứng dụng trong đầu tư

Capex được sử dụng trong việc đánh giá hiệu suất đầu tư của một công ty. Việc chi tiêu vốn của một công ty có thể ảnh hưởng lớn đến giá trị thị trường của công ty và lợi nhuận của cổ đông.

Một công ty với mức chi tiêu vốn cao có thể cho thấy công ty đầu tư nhiều vào các tài sản cố định hiện có và mới nhằm duy trì hoặc phát triển hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, một tỷ lệ Capex quá cao so với lợi nhuận có thể gây ra rủi ro cho công ty, do đó, việc đánh giá kỹ lưỡng số lượng Capex phù hợp là cần thiết.

Rủi ro và lợi ích 

Rủi ro của Capex:

1. Rủi ro tài chính: Đầu tư quá mức vào Capex có thể gây áp lực tài chính lớn cho doanh nghiệp. Nếu bạn không quản lý tốt được các dự án hoặc không có kế hoạch tài chính thích hợp, bạn có thể gặp khó khăn trong việc thanh toán các khoản nợ hoặc đảm bảo tính thanh khoản.
2. Khả năng thất bại dự án: Mỗi dự án Capex mang theo nguy cơ thất bại hoặc không đạt được lợi nhuận dự kiến. Điều này đặc biệt đúng đối với các dự án lớn và phức tạp. Nếu một dự án không thành công, nó có thể dẫn đến lỗ nặng nề và tác động đến sức kháng của doanh nghiệp.
3. Lạm phát và thay đổi thị trường: Sự biến đổi trong điều kiện kinh doanh, lạm phát, hoặc thay đổi trong thị trường có thể làm tăng giá thành các dự án Capex. Điều này có thể gây áp lực tài chính không mong muốn và làm suy giảm lợi nhuận.
   

Lợi ích của Capex:

1. Tăng cường năng suất: Đầu tư vào cơ sở hạ tầng, thiết bị mới, hoặc công nghệ cải tiến có thể cải thiện năng suất làm việc của doanh nghiệp. Điều này có thể giúp tạo ra sản phẩm và dịch vụ tốt hơn, tăng doanh số bán hàng, và cải thiện lợi nhuận.
2. Tạo cơ hội tăng trưởng: Các dự án Capex có thể mở ra cơ hội tăng trưởng mới cho doanh nghiệp. Chẳng hạn, mở rộng vào các thị trường mới hoặc phát triển sản phẩm và dịch vụ mới có thể giúp tăng doanh số bán hàng và mở rộng sự hiện diện của bạn.
3. Cạnh tranh tốt hơn: Bằng cách đầu tư vào Capex, bạn có thể cạnh tranh tốt hơn trong thị trường. Các dự án cải tiến có thể giúp bạn tiết kiệm thời gian và nguồn lực, và cung cấp lợi thế cạnh tranh đối với các đối thủ.
4. Giảm chi phí dài hạn: Mặc dù việc đầu tư vào Capex có thể tạo ra chi phí ban đầu lớn, nhưng nó có thể giúp giảm chi phí dài hạn. Ví dụ, việc đầu tư vào thiết bị hiệu quả hơn có thể giảm chi phí vận hành và bảo trì sau này.
5. Thúc đẩy sự đổi mới: Capex có thể giúp thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo trong doanh nghiệp. Điều này có thể giúp bạn thích nghi với thay đổi trong môi trường kinh doanh và đáp ứng nhu cầu của khách hàng một cách hiệu quả hơn.

Kết luận

Trong kinh doanh, Capex đóng một vai trò quan trọng cho sự phát triển và tăng trưởng của một công ty. Nắm vững khái niệm, phân loại và cách tính toán Capex sẽ giúp các nhà đầu tư hiểu rõ hơn về hoạt động tài chính của một công ty và đưa ra quyết định đầu tư hiệu quả. Việc quản lý tài chính và đầu tư kỹ lưỡng là quan trọng để đảm bảo rằng công ty sử dụng vốn một cách hiệu quả và tạo ra giá trị cho cổ đông.

Mở tài khoản online chứng khoán HSC ngay hôm nay để bắt đầu hành trình đầu tư cùng nhiều kiến thức được cập nhật tại HSCEdu. Đừng quên thường xuyên cập nhật  tin tức thị trường chứng khoán mới nhất trên Stock Insight bạn nhé!