Bán ròng là gì? Tác động của bán ròng lên thị trường cổ phiếu

Trên thị trường chứng khoán Việt Nam có nhiều chủ thể tham gia đầu tư, trong đó một phần không thể thiếu là các nhà đầu tư nước ngoài, bao gồm các cá nhân, tổ chức và quỹ đầu tư. 

Theo thống kê tại thời điểm cuối tháng 6/2024 khối ngoại đang nắm giữ khoảng 16% vốn hóa thị trường chứng khoán trong nước, tương đương với giá trị 46-49 tỷ USD. Đây là dòng vốn có tác động lớn đến thị trường, những giai đoạn bán ròng mạnh của khối ngoại có nhiều tác động đến chỉ số VNINDEX, trong bài viết này chúng ta hãy cùng tìm hiểu bán ròng là gì và những tác động của nó lên thị trường cổ phiếu.

Bán ròng là gì?

Khái niệm của bán ròng

Bán ròng là trạng trái nhà đầu tư nước ngoài (cá nhân, tổ chức, quỹ đầu tư) bán ra giá trị cổ phiếu lớn hơn giá trị cổ phiếu được mua vào.

Ví dụ vào phiên giao dịch ngày 01/07/2024 nhà đầu tư nước ngoài mua vào giá trị cổ phiếu 1.230 tỷ đổng, bán ra giá trị cổ phiếu là 2.110 tỷ đổng. Như vậy nhà đầu tư nước ngoài bán ròng giá trị cổ phiếu 880 tỷ đồng.

Vậy những đặc điểm nổi bật của bán ròng là gì?

• Giá trị bán cao hơn giá trị mua vào
• Kỳ vọng giá sẽ giảm.

>>> Xem ngay khối lượng mua/bán ròng của nhà đầu tư nước ngoài hôm nay: https://one.hsc.com.vn/

Nguyên nhân dẫn đến việc bán ròng

Lợi nhuận ngắn hạn: Một nguyên nhân cơ bản cho việc bán ròng đó là nhà đầu tư nước ngoài tiến hành chốt lời trong ngắn hạn sau khi đã mua cổ phiếu ở một vùng giá thấp. 

Kỳ vọng về thị trường: Khi thị trường được định giá cao, kỳ vọng của nhà đầu tư nước ngoài không còn nhiều sẽ dẫn đến việc bán ròng. Trên thực tế điều này đã xảy ra vào năm 2021, khi VNINDEX bị định giá cao khiến khối ngoại bán ròng kỷ lục.

Ảnh hưởng của các yếu tố kinh tế: Khi nền kinh tế suy giảm hoặc có những triển vọng không rõ ràng (GDP giảm, lạm phát tăng, PMI giảm,…) cũng sẽ bắt đầu cho một xu hướng bán ròng của khối ngoại. Lưu ý điều này có thể sẽ diễn ra sớm hơn, vì theo quan sát thông thường sẽ có độ trễ nhất định.

Ảnh hưởng từ chính sách, quy định mới: Các chính sách về tiền tệ, tài khóa ảnh hưởng rất nhiều đến xu hướng bán ròng. Những đợt tăng lãi suất, những chính sách kiềm chế lạm phát, những đợt hút tiền của NHNN,…sẽ khiến cho các đợt bán ròng diễn ra mạnh mẽ hơn. Bên cạnh đó các quy định về giao dịch, sở hữu,…cũng ảnh hưởng đến quyết định bán của nhà đầu tư nước ngoài.

Tác động của bán ròng lên thị trường cổ phiếu

Bán ròng được xem là một tín hiệu không tốt đối với thị trường chứng khoán: Dòng tiền khối ngoại có thể được xem là dòng tiền thông minh, họ luôn tìm đến những quốc gia có thị trường chứng khoán tăng trưởng ổn định để đầu tư. Chính vì vậy khi có dấu hiệu bán ròng mạnh điều đó có thể cho thấy có những dấu hiệu bất ổn tiềm tàng trong tương lai.

Áp lực giảm giá cổ phiếu: Khối ngoại bán ròng trực tiếp hàng nghìn tỷ đồng trực tiếp trên thị trường khiến giá cổ phiếu giảm, có khi giảm rất mạnh. Một ví dụ điển hình gần đây là cổ phiếu MWG, từ tháng 7/2023 đến tháng 11/2023 khối ngoại liên tục bán ròng cổ phiếu MWG với số lượng lên đến hơn 46 triệu cổ phiếu, giá trị hàng nghìn tỷ đồng khiến giá cổ phiếu giảm mạnh từ vùng 55.000 đồng/cp về 35.000 đồng/cp tương đương với mức giảm hơn 36%.

Tăng cung cổ phiếu trên thị trường: Với hàng trăm triệu đến hàng tỷ cổ phiếu bị bán ròng trên thị trường trong khi lực mua trong nước không hấp thụ hết sẽ khiến cung cổ phiếu thị trường tăng nhanh.

Ảnh hưởng đến hành vi của nhà đầu tư: Tâm lý nhà đầu tư bị dao động mạnh khi lực bán ròng trở nên mạnh mẽ hơn, khiến đà bán cổ phiếu có thể sẽ đồng loạt với cả nhà đầu tư nước ngoài và nhà đầu tư trong nước, thị trường chứng khoán có thể ảnh hưởng theo một cách tiêu cực hơn.

Tác động đến dòng vốn đầu tư nước ngoài: điều này có thể nhận thấy rất rõ khi các quỹ ETFs đồng loạt rút vốn hàng nghìn tỷ đổng, có giai đoạn rút mạnh hơn 2 tỷ đô khiến dòng vốn đầu tư vào thị trường chứng khoán Việt Nam bị ảnh hưởng mạnh. Trong 5 tháng đầu năm 2023 các quỹ đầu tư ngoại rút vốn hơn 12.000 tỷ đồng cùng với xu hướng rút vốn chung của khối ngoại.

Giảm thanh khoản gây khó khăn trong giao dịch: Sau một giai đoạn bán ròng mạnh, nhiều cổ phiếu rơi vào trạng thái “hết vị”, giao dịch trầm lắng khi không có dòng tiền khối ngoại. 

Ví dụ thực tiễn tình huống bán ròng tại Việt Nam

Khối ngoại bán ròng kỷ lục trong năm 2021

Từ những tháng cuối năm 2020 kéo dài đến cuối năm 2021 khối ngoại đã bán ròng hơn 81.000 tỷ đồng trên thị trường chứng khoán Việt Nam.

Nguyên nhân: Do ảnh hưởng của dịch bệnh covid 19, trong giai đoạn 2020 – 2021 dòng tiền mạnh mẽ của nhà đầu tư các nhân tham gia đầu tư chứng khoán đã đẩy thị trường lên đột biến. Từ vùng đáy VNINDEX 660 điểm lên hơn 1500 điểm khiến định giá của thị trường tăng quá cao, P/E của VNINDEX tăng hơn 20 lần, một con số được coi là quá cao so với nội tại lúc bấy giờ. Chính vì vậy, sau một giai đoạn tăng nóng, khối ngoài liên tục bán ròng trong năm 2021.

Tác động đến thị trường chứng khoán Việt Nam: Sau giai đoạn bán ròng kỷ lục năm 2021, từ đầu năm 2022 thị trường chứng khoán Việt Nam rơi vào giai đoạn giảm mạnh từ hơn 1500 điểm có lúc về dưới 900 điểm, nhiều cổ phiếu rơi vào vùng đáy lịch sử và nhiều nhà đầu tư thiệt hại nặng nề trong giai đoạn này.

Khối ngoại bán ròng mạnh trong 6 tháng đầu năm 2024

Lũy kế 6 tháng đầu năm, khối ngoại đã bán ròng giá trị lên đến gần 51.000 tỷ đồng, lũy kế từ năm 2023 đến nay, khối ngoại đã bán ròng gần 74.000 tỷ đồng tiến gần mức bán ròng “khủng” của năm 2021. Các quỹ ETFs rút ròng mạnh trong giai đoạn này, có nhiều quỹ thanh lý ngưng hoạt động tại thị trường Việt Nam.

Nguyên nhân chính cho việc khối ngoại bán ròng đến từ việc tỷ giá VND/USD tăng cao kỷ lục, lập đỉnh 26.000 VND/USD, Ngân hàng Nhà Nước có nhiều động thái để hạ nhiệt tỷ giá nhưng không mang lại nhiều hiệu quả. 

Tác động đến thị trường chứng khoán Việt Nam: Nhìn chung trong 6 tháng đầu năm chỉ số VNINDEX vẫn giữ được đà tăng. Tuy nhiên sau khi chạm ngưỡng 1.300 điểm áp lực bán ròng của khối ngoại gia tăng khiến chỉ số hai lần không vượt qua được ngưỡng này.

Biện pháp ứng phó và chiến lược đầu tư

Đối với nhà đầu tư cá nhân: Đánh giá tác động chủ động các phương pháp quản trị rủi ro để tránh các giai đoạn thị trường diễn biến xấu khi khối ngoại bán ròng mạnh gây áp lực lên chỉ số VNINDEX.

Đối với nhà quản lý quỹ: Nắm giữ giá trị tài sản lớn, các quỹ đầu tư thường bị động hơn trong việc ứng phó với những giai đoạn thị trường khó khăn do ảnh hưởng của việc bán ròng, các nhà quản lý quỹ cần nghiên cứu thật kỹ các yếu tố vĩ mô để có những lựa chọn danh mục đầu tư hiệu quả.

Đối với cơ quan quản lý thị trường: Nghiên cứu và đưa ra các giải pháp để thu hút nguồn vốn ngoại, tạo môi trường ổn định cho các quỹ đầu tư, các tổ chức nước ngoài đầu tư vào Việt Nam.

Kết luận

Khối ngoại là một phần không thể thiếu trong cơ cấu nhà đầu tư tại thị trường chứng khoán Việt Nam hiện tại và trong tương lai. Và chắc chắn rằng trong tương lai sẽ còn nhiều đợt bán ròng mạnh mẽ hơn đi cùng với sự phát triển của thị trường. Các nhà quản trị và các nhà đầu tư cần nắm rõ bán ròng là gì để chủ động trong quản trị rủi ro để ứng phó với những đợt bán ròng mạnh trong tương lai.

Quốc Dil
Account Manager