Bảng lưu chuyển tiền tệ là gì? Ý nghĩa và cách lập

Bảng lưu chuyển tiền tệ là gì?

Bảng lưu chuyển tiền tệ (CFS – Cash Flow Statement) là một báo cáo tài chính cung cấp dữ liệu tổng hợp về tất cả các dòng tiền vào ra mà một công ty nhận được từ hoạt động kinh doanh và các nguồn đầu tư bên ngoài. Bảng này cũng bao gồm tất cả các dòng tiền ra để trả cho các hoạt động kinh doanh và đầu tư trong một khoảng thời gian nhất định.

Ý nghĩa của bảng lưu chuyển tiền tệ

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ vẽ ra một bức tranh về cách hoạt động của một công ty, tiền của công ty đến từ đâu và được chi tiêu như thế nào. Với cương vị là chủ nợ, CFS giúp xác định lượng tiền mặt sẵn có (hay thanh khoản) để ra quyết định tài trợ cho chi phí hoạt động hay yêu cầu trả nợ.

Với nhà đầu tư, CFS cho biết liệu một công ty có nền tảng tài chính vững chắc hay không. Từ những dữ liệu được công bố trong CFS, nhà đầu tư có thể đưa ra các quyết định sáng suốt hơn về các khoản đầu tư của mình.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ giúp người đọc đánh giá được khả năng thanh toán và hiệu quả hoạt động kinh doanh của một doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp có dòng tiền mặt dương, tức là khoản tiền thu vào vượt quá khoản chi, điều này cho thấy họ có khả năng thanh toán các khoản nợ, đầu tư vào phát triển kinh doanh hoặc trả lại tiền cho cổ đông.

Ngược lại, nếu dòng tiền mặt âm, tức là khoản chi vượt quá khoản thu, thì doanh nghiệp hoặc quốc gia đó có thể đối mặt với rủi ro về thanh toán nợ, khó khăn trong việc đầu tư vào phát triển kinh doanh hoặc phải tìm kiếm nguồn tài trợ từ bên ngoài.

Cách lập bảng lưu chuyển tiền tệ

Thành phần của bảng lưu chuyển tiền tệ

Dòng tiền đến từ hoạt động kinh doanh

Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh (CFO – Cash Flow From Operating Activities) thuộc phần đầu tiên của báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Cho biết lượng tiền công ty thu về từ hoạt động sản xuất và tiêu thụ hàng hoá dịch vụ của khách hàng.

Dữ liệu về dòng tiền từ hoạt động kinh doanh giúp nhà đầu tư xác định công ty đang thực chất sử dụng tiền đầu tư cho mục đích gì. Khác với hoạt động đầu tư hay tài chính có thời hạn, hoạt động kinh doanh là cốt lõi của doanh nghiệp và cần được công ty nghiêm túc bỏ vốn và nguồn lực để vận hành sinh lợi nhuận.

Về thành phần, có thể phân loại dòng tiền từ hoạt động kinh doanh thành 02 loại: Dòng tiền vào và dòng tiền ra.

• Dòng tiền vào: Tiền thu từ hoạt động bán hàng, cung cấp dịch vụ, tiền thu liên quan đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp,…
• Dòng tiền ra: Thanh toán thuế thu nhập, thanh toán cho nhà cung ứng, thanh toán lãi, thanh toán tiền lương cho nhân viên.. bất kỳ chi phí hoạt động kinh doanh nào khác.

Để hiểu rõ hơn, nhà đầu tư xem ví dụ về dòng tiền từ hoạt động kinh doanh của Công ty Cổ phần sữa Việt Nam (Vinamilk) giai đoạn 31/03/2022 – 31/03/2023. (Trích từ báo cáo lưu chuyển tiền tệ hợp nhất theo phương pháp gián tiếp).

Dòng tiền đến từ hoạt động đầu tư

Dòng tiền từ hoạt động đầu tư bao gồm bất kỳ nguồn hoặc sử dụng tiền mặt nào từ các khoản đầu tư của công ty. Các hoạt động này có thể bao gồm mua bán tài sản, cho vay hoặc nhận khoản vay từ khách hàng, hoặc bất kỳ khoản thanh toán nào liên quan đến các hoạt động sáp nhập và mua lại (M&A).

• Dòng tiền vào: Thanh lý tài sản cố định, tiền gửi có kỳ hạn,..
• Dòng tiền ra: Tiền mua thiết bị mới, tài sản ngắn hạn, mua tài sản dài hạn

Khác với các doanh nghiệp sản xuất, các doanh nghiệp cung cấp sản phẩm dịch vụ không phải lúc nào cũng diễn ra hoạt động đầu tư. Vậy nên, nhà đầu tư cần để ý khi thấy doanh nghiệp có nguồn thu/chi tài sản bất thường. Nếu đó là:

(1) nguồn thu lớn nhờ bán tài sản (cố định) thì có thể sản phẩm/ hình thức kinh doanh của công ty có vấn đề, không còn tạo ra doanh thu/ dòng tiền cho công ty. Nhà đầu tư nên đánh giá lại tiềm năng của doanh nghiệp và cân nhắc lại về quyết định có nên tiếp tục đầu tư vào công ty đó.

(2) nguồn chi lớn từ hoạt động đầu tư do mua vào tài sản cố định để gia tăng sản xuất. Nhà đầu tư xem xét tính khả thi/ tính hiệu quả/ mức độ sinh lời của công ty.

Dòng tiền đến từ hoạt động tài chính

Dòng tiền từ hoạt động tài chính bao gồm nguồn vốn tiền mặt từ nhà đầu tư và ngân hàng, cũng như cách tiền mặt được trả cho cổ đông. Phần này bao gồm bất kỳ khoản cổ tức, thanh toán cho việc mua lại cổ phiếu và trả nợ gốc (khoản vay) được thực hiện bởi công ty.

Hiểu một cách đơn giản: Các thay đổi về tiền mặt từ hoạt động tài chính được xem là tiền vào khi vốn được huy động và tiền ra khi cổ tức được trả. Do đó, nếu một công ty phát hành một trái phiếu cho công chúng, công ty nhận được tiền vốn, dòng tiền vào tăng lên. Tuy nhiên, khi lãi được trả cho các chủ nợ trái phiếu, công ty đang giảm lượng tiền mặt, hay dòng tiền ra tăng lên.

Các phương pháp lập bảng lưu chuyển tiền tệ

Bảng lưu chuyển tiền tệ trực tiếp

Phương pháp trực tiếp tổng hợp tất cả các khoản chi và thu tiền mặt, bao gồm các khoản chi cho nhà cung cấp, các khoản thu tiền mặt từ khách hàng và các khoản trả lương bằng tiền mặt. Phương pháp này của bảng lưu chuyển tiền tệ dễ dàng hơn đối với các doanh nghiệp nhỏ sử dụng phương pháp tính toán theo dòng tiền mặt.

Các số liệu này có thể tính bằng cách sử dụng số dư đầu và cuối kỳ của các tài khoản tài sản và nợ phải trả và xem xét sự giảm hoặc tăng của các tài khoản đó.

Bảng lưu chuyển tiền tệ gián tiếp

Phương pháp gián tiếp là một cách tính toán dòng tiền ra – vào tại thời điểm phát sinh thay vì dựa vào lượng tiền mặt có sẵn. Phương pháp gián tiếp đo lường số tiền một công ty kiếm được hoặc chi tiêu thông qua các nguồn tài chính khác nhau trong một khoảng thời gian nhất định.

Chỉ số giúp đánh giá sức khỏe hiện tại hoặc tương đối của doanh nghiệp và tính ổn định tài chính, từ đó cho biết liệu công ty có tiền để đầu tư vào sự phát triển và các khoản đầu tư khác hay không.

Lưu ý khi đọc bảng lưu chuyển tiền tệ

Khi đọc báo cáo lưu chuyển tiền tệ, có một số lưu ý cần nhớ để hiểu rõ hơn về tình hình tài chính của một công ty:

• Đọc kỹ phần giải thích các khoản trong báo cáo: nên đọc kỹ các giải thích để hiểu rõ hơn về từng khoản.
• So sánh với báo cáo lưu chuyển tiền tệ trước đó: So sánh sự thay đổi giữa báo cáo hiện tại và báo cáo trước đó để đánh giá sự tiến bộ hoặc suy giảm của công ty.
• Xem xét tình hình tài chính tổng thể của công ty: cần xem xét các báo cáo tài chính khác, như báo cáo kết quả kinh doanh và bảng cân đối kế toán, để có cái nhìn tổng thể về tình hình tài chính của công ty.
• Nhận diện các xu hướng: ví dụ như sự tăng hoặc giảm của dòng tiền từ hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài trợ, có thể giúp đánh giá sự phát triển của công ty trong tương lai.
• Lưu ý các sự kiện đột biến: ví dụ như một công ty bán một phần hoặc toàn bộ tài sản, bạn cần chú ý đến những tác động của sự kiện này đến báo cáo lưu chuyển tiền tệ của công ty.

Lời kết

Bảng lưu chuyển tiền tệ là một công cụ quan trọng giúp các nhà đầu tư, nhà quản lý và người tiêu dùng hiểu rõ hơn về tình hình tài chính của một công ty. Việc đọc và phân tích bảng lưu chuyển tiền tệ đòi hỏi sự tập trung và hiểu biết về các khoản thu chi trong các hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính.