Chia cổ tức bằng cổ phiếu là gì? Cổ phiếu có bị giảm giá trị không?

Chia cổ tức là một trong những hoạt động diễn ra thường xuyên của hầu hết các doanh nghiệp. Tuy nhiên tùy định hướng, kế hoạch kinh doanh mà các doanh nghiệp sẽ có các kế hoạch chi trả khác nhau. Hình thức chia cổ tức bằng cổ phiếu là một trong những cách chia cổ tức được phần lớn các doanh nghiệp áp dụng. Như vậy, doanh nghiệp chia cổ tức theo hình thức này sẽ ảnh hưởng như nào đến giá trị cổ phiếu và quyền lợi của nhà đầu tư. Hãy cùng Stock Insight tìm hiểu ở bài viết này. 

Chia cổ tức bằng cổ phiếu là gì?

Định nghĩa

Chia cổ tức là việc doanh nghiệp chia phần lợi nhuận được giữ lại cho cổ đông hiện hữu sau khi đã hoàn tất các nghĩa vụ tài chính khác. Và khoản cổ tức này tương ứng với tỷ lệ cổ phiếu mà cổ đông đang nắm giữ. 

Doanh nghiệp có thể chia cổ tức bằng cổ phiếu, tiền mặt hay trả bằng cách hoàn lại vốn nhưng vẫn giữ tỷ lệ phần trăm như cũ trên mỗi cổ phần nắm giữ hoặc các hình thức khác nằm trong phạm vi điều lệ của doanh nghiệp. 

Chia cổ tức bằng cổ phiếu (Stock Dividend) là hình thức trả cổ tức cho cổ đông hiện hữu bằng cách phát hành thêm cổ phiếu mới thay vì trả bằng tiền mặt, số lượng cổ phiếu được thêm sẽ tương ứng với tỷ lệ chia mà doanh nghiệp công bố thông tin.

>> Xem thêm: Cổ tức là gì? Có nên săn đón doanh nghiệp trả cổ tức cao?

>> Xem thêm: Đầu tư cổ phiếu là gì? Hướng dẫn đầu tư cổ phiếu an toàn cho người mới bắt đầu 

So sánh với cổ tức tiền mặt

Trả cổ tức tiền mặt (Cash Dividend) là hình thức doanh nghiệp trả cổ tức bằng tiền mặt dựa trên lợi nhuận ròng kiếm được theo năm cho mỗi cổ đông sở hữu cổ phần.

>> Xem thêm: Chia cổ tức bằng tiền mặt là gì?

	Trả cổ tức bằng tiền	Trả cổ tức bằng cổ phiếu
Hình thức	Nhận bằng tiền mặt	Nhận bằng cổ phiếu
Thời gian	Thời gian thanh toán: thông thường 1-3 tháng	Thời gian cổ tức về: tối đa 6 tháng từ ngày kết thúc ĐHCĐ
Thuế TNCN	5% giá trị cổ tức tiền nhận được (được khấu trừ luôn khi nhận)	5% theo mệnh giá 10.000 đồng mỗi cổ phần nhận được Tuy nhiên chỉ phát sinh GD bán cổ phiếu thưởng thì mới phải nộp thuế 5%.
Giá cổ phiếu	Điều chỉnh tương ứng trừ thẳng vào giá. Ví dụ, chia 7% bằng tiền thì giá cổ phiếu điều chỉnh 700đ	Điều chỉnh tương ứng theo tỷ lệ. Ví dụ, chia 10% bằng cổ phiếu thì giá cổ phiếu điều chỉnh 10% (nhưng tăng lượng cổ phiếu nắm giữ lên)
Số lượng cổ phiếu	Không thay đổi	Tăng lên tương ứng theo tỷ lệ được chia

Một số thuật ngữ: 

• Ngày giao dịch không hưởng quyền (GD KHQ): Ngày mà nhà đầu tư mua cổ phiếu vẫn là cổ đông của công ty nhưng sẽ không nhận được cổ tức được chia trước đó (là ngày giá cổ phiếu trên sàn điều chỉnh tương ứng). 
• Ngày đăng ký cuối cùng: Ngày doanh nghiệp chốt danh sách cổ đông để nhận cổ tức. 
• Ngày thanh toán/thực hiện: Ngày cổ tức về tài khoản. 

Công thức tính cổ tức bằng cổ phiếu

Công thức tính giá cổ phiếu điều chỉnh trong phiên giao dịch không hưởng quyền 

P1 = P0/(1+Rcp+Rcpt)

M1=M0(1+Rcpt+Rcp)

P1: Giá được điều chỉnh trong ngày GDKHQ 

P0: Giá đóng cửa của phiên GD trước ngày GDKHQ (đối với cổ phiếu trên sàn UPCOM thì tính theo giá trung bình)

Rcpt: Tỷ lệ chi trả cổ phiếu thưởng

Rcp: Tỷ lệ chi trả cổ phiếu thường

M1: Số lượng cổ phiếu sau khi chia cổ tức

M0: Số lượng cổ phiếu nắm giữ trước ngày GDKHQ

Ví dụ: CTCP Đầu tư TDG Global (HOSE: TDG) vừa chốt danh sách cổ đông nhận cổ tức bằng cổ phiếu năm 2023 với tỷ lệ 5:1. Ngày GD KHQ là 21/10/2024 → Rcp= 20%. 

Có thể được hiểu như sau: Nhà đầu tư có 5 cổ phiếu sẽ được nhận thêm 1 cổ phiếu nữa. 

Như vậy, nếu giá cổ phiếu TDG trước ngày GDKHQ là 5100 thì P0=5100

→ P1 = 5100/(1+20%) = 4250đ

Nhà đầu tư A đang sở hữu 5000 cổ phiếu TDG thì sau khi nhận cổ tức 20% thì số lượng cổ phiếu sau đó là 5000*(1+20%)= 6000. Trong đó, 1000 cổ phiếu tạm thời được lock lại chờ ngày giao dịch. 

Ưu nhược điểm của hình thức này

Ưu điểm của việc chia cổ tức bằng cổ phiếu

Tăng số lượng cổ phiếu, tuy nhiên nhà đầu tư nên chú ý tỷ lệ phần trăm sở hữu với doanh nghiệp không thay đổi → tăng thanh khoản cho cổ phiếu → giá điều chỉnh giảm trở lại dễ dàng thu hút thêm số lượng nhà đầu tư tham gia (đặc biệt trong UPTREND). 

Thông thường nếu thông tin chia cổ tức bằng cổ phiếu, tăng vốn điều lệ sẽ khiến giá cổ phiếu trên sàn biến động theo chiều tích cực. Tuy nhiên, nhà đầu tư cần chú ý chỉ tăng vốn điều lệ, không tăng vốn chủ sở hữu và lợi nhuận giữ lại, thặng dư vốn cổ phần,… sẽ giảm đi tương ứng. Nói cách khác, đây chỉ là hình thức cân đối lại sổ sách kế toán ở các khoản mục.

Duy trì dòng tiền, giữ tiền lại để phục vụ việc kinh doanh hoặc mở rộng kế hoạch sản xuất kinh doanh, đầu tư vào các lĩnh vực khác… tùy theo chủ trương cũng như kế hoạch của từng doanh nghiệp  → Nếu hiệu quả sẽ gián tiếp tạo tiền đề tăng giá cổ phiếu trong dài hạn. 

=>>> Mở tài khoản giao dich Cổ phiếu tại HSC

Nhược điểm của việc chia cổ tức bằng cổ phiếu

Pha loãng giá trị cổ phiếu. Việc phát hành làm tăng số lượng cổ phiếu lưu hành, giảm giá cổ phiếu hiện tại. Và kết quả kinh doanh với EPS phải có mức tăng trưởng cao hơn so với trước khi chia cổ tức thì lúc đó doanh nghiệp mới sử dụng tiền giữ lại một cách hiệu quả.

>> Xem thêm về sự pha loãng cổ phiếu tại đây!

Nếu kinh doanh chưa hiệu quả → rủi ro ảnh hưởng đến giá cổ phiếu trên sàn. 

Cổ tức bằng cổ phiếu có thời gian về thông thường 3 tháng, nhà đầu tư ngắn hạn có khả năng sẽ ở thế bị động nếu lượng cổ phiếu về chiếm tỷ trọng quá lớn ảnh hưởng đến quá trình giao dịch.  

Nếu trong xu hướng DOWNTREND hoặc bối cảnh giao dịch ảm đạm thì việc chia cổ tức bằng cổ phiếu sẽ tạo tâm lý rất xấu và lúc đấy nhà đầu tư sẽ cảm thấy nhận cổ tức bằng tiền mặt là an toàn nhất. 

Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chia cổ tức bằng cổ phiếu

Tình hình tài chính, quy mô doanh nghiệp: Doanh nghiệp cần có đủ các yếu tố cơ bản về dòng tiền, lợi nhuận hằng năm. Đảm bảo đủ nguồn vốn để không làm ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh. 

Kế hoạch kinh doanh được đề ra tại đại hội đồng cổ đông rất quan trọng → doanh nghiệp cần phải cân nhắc thật kỹ để không ảnh hưởng đến dòng tiền phục vụ các các kế hoạch mở rộng, sản xuất,…

Chính sách cổ tức của năm trước cũng ảnh hưởng rất lớn đến kế hoạch chi trả của năm sau và thông thường sẽ theo hướng thuận chiều.  

Tỷ lệ sở hữu của nhóm cổ đông lớn: Tỷ lệ sở hữu được nắm giữ bởi 1 nhóm cổ đông chi phối thì thông thường tỷ lệ chia sẽ cao hơn với doanh nghiệp có nhiều cổ đông với tỷ lệ sở hữu thấp. 

Chia cổ tức bằng cổ phiếu và ảnh hưởng tới nhà đầu tư

Nhà đầu tư dài hạn: Đối với nhà đầu tư dài hạn, chia cổ tức bằng cổ phiếu có thể là cơ hội để gia tăng số lượng cổ phiếu đang sở hữu. 

Nhà đầu tư ngắn hạn: Đối với nhà đầu tư ngắn hạn, việc chia cổ tức bằng cổ phiếu có thể dẫn đến giảm giá trị cổ phiếu, ảnh hưởng đến chiến lược đầu tư.

Kết luận

Chia cổ tức bằng cổ phiếu mang lại nhiều lợi ích cho cổ đông và công ty. Nhận cổ tức bằng cổ phiếu không phải chỉ “nhận giấy” mà là nhận cơ hội và lòng tin đồng hành, tin tưởng vào kế hoạch của doanh nghiệp đặt ra nếu thành công thì giá cổ phiếu cũng sẽ phản ánh theo, tuy nhiên vẫn sẽ có chiều ngược lại. Nhà đầu tư nên xem xét rất nhiều yếu tố để đưa ra quyết định có muốn nhận cổ tức bằng cổ phiếu hay không. 

Việc chia cổ tức bằng cổ phiếu có thể là một chiến lược hợp lý cho công ty nhưng cũng cần xem xét kỹ lưỡng về tác động đến giá trị cổ phiếu và lợi ích của nhà đầu tư.

Hy vọng qua bài bài viết này, nhà đầu tư có thể có cách nhìn rộng hơn về việc chia cổ tức bằng cổ phiếu, từ đó giúp ích được cho quá trình đầu tư của mình. Quý nhà đầu tư có thể bắt đầu hành trình tìm hiểu, khám phá và học cách đầu tư tại HscEdu. Ngoài ra, để biết thêm nhiều thông tin cũng như tin tức từ thị trường chứng khoán, các bạn có thể theo dõi thêm tại Stock Insight nhé!

Phạm Minh Hậu
Account Manager