Nhà đầu tư thiên thần là gì? Họ ra quyết định đầu tư dựa vào đâu?

Nhà đầu tư thiên thần – những “ông bụt” thời hiện đại – là ai và tại sao họ lại sẵn sàng rót vốn cho các công ty khởi nghiệp đầy rủi ro? Với tham vọng kiếm được lợi nhuận khổng lồ, họ không chỉ mang theo tiền bạc mà còn cả kinh nghiệm và mạng lưới quý giá để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển thần tốc. Tuy nhiên, mặt trái của việc nhận vốn từ họ là gì? Hãy cùng Stock Insight khám phá bí mật phía sau những thương vụ đầu tư táo bạo và những bài học quý giá cho các start-up trên con đường gọi vốn!

Nhà đầu tư thiên thần là gì?

Nhà đầu tư thiên thần (còn gọi là Angel Investor, Seed Investor, hoặc Angel Funder) là những người sẵn sàng rót vốn cá nhân vào các công ty khởi nghiệp giai đoạn đầu, với kỳ vọng thu được lợi nhuận lớn dù phải đối mặt với rủi ro cao. Không chỉ cung cấp tài chính, họ còn mang lại kinh nghiệm, mối quan hệ, và sự hỗ trợ chiến lược giúp doanh nghiệp phát triển nhanh chóng. Tuy nhiên, việc nhận vốn từ nhà đầu tư cũng đồng nghĩa với việc chia sẻ quyền sở hữu và chấp nhận những áp lực về tăng trưởng và lợi nhuận.

Thuật ngữ “nhà đầu tư thiên thần” (Angel investor) bắt nguồn từ ngành giải trí, cụ thể là nhà hát Broadway ở New York. Trong những năm đầu của thế kỷ 20, các nhà sản xuất sân khấu thường gặp khó khăn trong việc huy động vốn để tổ chức các vở diễn. Khi đó, những cá nhân giàu có sẵn sàng rót tiền tài trợ cho các dự án nghệ thuật này để giúp chúng được ra mắt, họ được gọi là “thiên thần” vì sự hào phóng và đóng góp quý giá.

Thuật ngữ này lần đầu tiên được áp dụng vào lĩnh vực đầu tư khởi nghiệp bởi William Wetzel, một giáo sư của Đại học New Hampshire, trong nghiên cứu của ông về cách các doanh nghiệp khởi nghiệp huy động vốn. Wetzel nhận thấy rằng các doanh nghiệp khởi nghiệp cũng thường nhận được vốn từ những cá nhân giàu có và gọi họ là “nhà đầu tư thiên thần” dựa trên mô hình tài trợ từ Broadway.

Đặc điểm thường gặp của nhà đầu tư thiên thần

Sử dụng vốn cá nhân để đầu tư: Nhà đầu tư thiên thần thường dùng tài sản cá nhân thay vì quỹ tập thể để đầu tư vào các công ty khởi nghiệp.

Chấp nhận rủi ro cao, kỳ vọng lợi nhuận lớn: Họ sẵn sàng đối mặt với rủi ro cao vì đầu tư vào các công ty khởi nghiệp chưa ổn định, nhưng kỳ vọng lợi nhuận lớn nếu công ty phát triển thành công.

Tập trung vào giai đoạn đầu của các công ty khởi nghiệp: Nhà đầu tư thiên thần chủ yếu rót vốn ở giai đoạn đầu khi các doanh nghiệp còn gặp khó khăn trong việc tìm kiếm nguồn tài trợ từ các nguồn truyền thống.

Tìm kiếm sự tăng trưởng nhanh trong thời gian ngắn (3-5 năm): Họ mong đợi các công ty tăng trưởng mạnh mẽ trong thời gian ngắn, từ 3-5 năm, để nhanh chóng thu hồi vốn và lợi nhuận.

Đóng góp kinh nghiệm và mối quan hệ: Ngoài tiền vốn, các nhà đầu tư thiên thần còn đóng góp kiến thức, kinh nghiệm và mạng lưới quan hệ để giúp doanh nghiệp phát triển.

Đầu tư vào thương vụ nhỏ lẻ và đa dạng hóa rủi ro: Họ thường đầu tư số tiền nhỏ vào nhiều doanh nghiệp khác nhau để giảm thiểu rủi ro và tăng cơ hội thành công.

Quyết định đầu tư dựa trên định hướng cá nhân, sở thích và mối quan hệ: Quyết định của họ thường không chỉ dựa vào phân tích tài chính mà còn phụ thuộc vào sở thích cá nhân và các mối quan hệ xã hội.

Kỳ vọng lợi nhuận cao từ IPO hoặc bán cổ phần: Nhà đầu tư thiên thần thường kỳ vọng thu được lợi nhuận lớn từ việc công ty phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) hoặc bán lại cổ phần khi doanh nghiệp thành công.

So sánh nhà đầu tư thiên thần và nhà đầu tư mạo hiểm

Vai trò của nhà đầu tư thiên thần trên thị trường chứng khoán

Cung cấp vốn giai đoạn đầu: Nhà đầu tư thiên thần giúp các công ty khởi nghiệp có được nguồn vốn ban đầu cần thiết để phát triển, đặc biệt khi các doanh nghiệp này chưa đủ điều kiện hoặc quy mô để tiếp cận vốn từ ngân hàng hoặc quỹ đầu tư mạo hiểm.

Thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp: Bằng việc rót vốn vào các công ty khởi nghiệp có tiềm năng, nhà đầu tư thiên thần đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các doanh nghiệp tăng trưởng, từ đó có thể tiến tới việc phát hành cổ phiếu ra công chúng (IPO) – một bước quan trọng để doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán.

Tạo nguồn cung mới cho thị trường chứng khoán: Khi các công ty khởi nghiệp được nhà đầu tư hỗ trợ phát triển và đạt đến giai đoạn IPO, họ cung cấp thêm các công ty mới cho thị trường chứng khoán, tạo ra nhiều lựa chọn đầu tư hơn cho công chúng.

Tăng tính thanh khoản: Khi doanh nghiệp phát triển và thành công nhờ sự đầu tư của nhà đầu tư thiên thần. Tới giai đoạn IPO các nhà đầu tư có thể bán cổ phần của mình thông qua thị trường chứng khoán, giúp tăng tính thanh khoản cho cổ phiếu của doanh nghiệp.

Những yếu tố mà nhà đầu tư thiên thần cân nhắc khi quyết định đầu tư

Tiềm năng tăng trưởng của doanh nghiệp: Nhà đầu tư thiên thần luôn xem xét khả năng tăng trưởng của doanh nghiệp trong tương lai. Họ đánh giá liệu công ty có thể mở rộng quy mô và đạt được những mục tiêu tài chính lớn trong vài năm tới hay không.

Đội ngũ sáng lập và quản lý: Một đội ngũ sáng lập mạnh, đầy đủ kinh nghiệm, và có sự cam kết cao là yếu tố quan trọng. Nhà đầu tư muốn thấy các nhà sáng lập có khả năng thực thi ý tưởng, quản lý đội ngũ, và điều hành doanh nghiệp qua các giai đoạn phát triển.

Sản phẩm và dịch vụ của công ty: Sản phẩm hoặc dịch vụ cần có sự đột phá, độc đáo và có thể giải quyết vấn đề cụ thể của khách hàng. Nhà đầu tư thiên thần thường quan tâm đến giá trị mà sản phẩm hoặc dịch vụ mang lại, cũng như khả năng mở rộng và phát triển thêm các dòng sản phẩm trong tương lai.

Thị trường và nhu cầu: Quy mô và tiềm năng của thị trường là yếu tố quan trọng. Họ đánh giá xem liệu công ty có đang nhắm vào một thị trường lớn, đang phát triển, và có nhu cầu thực sự hay không. Những doanh nghiệp trong thị trường ngách nhưng có sự tăng trưởng nhanh cũng có thể thu hút sự quan tâm.

Định giá doanh nghiệp: Nhà đầu tư thiên thần thường xem xét định giá của doanh nghiệp để đảm bảo mức đầu tư hợp lý so với tiềm năng sinh lời. Họ tìm kiếm sự cân bằng giữa giá trị hiện tại của công ty và tiềm năng phát triển để đảm bảo rằng họ sẽ nhận được lợi nhuận tương xứng trong tương lai.

Lợi thế cạnh tranh: Nhà đầu tư sẽ xem xét liệu công ty có lợi thế cạnh tranh rõ rệt, như sở hữu công nghệ độc quyền, mô hình kinh doanh khó sao chép, hoặc quyền sở hữu trí tuệ giúp công ty duy trì vị trí dẫn đầu trong thị trường.

Khả năng tài chính và dòng tiền: Tình hình tài chính hiện tại, đặc biệt là dòng tiền, khả năng kiểm soát chi phí, và kế hoạch sử dụng vốn đầu tư được cân nhắc kỹ. Nhà đầu tư thiên thần muốn thấy doanh nghiệp có khả năng quản lý tài chính tốt và tối ưu hoá việc sử dụng vốn.

Chiến lược thoái vốn: Họ thường đánh giá liệu có chiến lược rõ ràng để thoái vốn trong tương lai, chẳng hạn như thông qua IPO, bán cổ phần cho đối tác chiến lược, hoặc sáp nhập. Điều này giúp họ đảm bảo có thể hiện thực hóa lợi nhuận trong dài hạn.

Khả năng thích ứng và đổi mới: Nhà đầu tư sẽ quan tâm đến khả năng thích nghi của doanh nghiệp trước những biến đổi của thị trường hoặc thách thức không lường trước. Một công ty linh hoạt, có khả năng đổi mới liên tục sẽ có tiềm năng tồn tại và phát triển bền vững.

Môi trường pháp lý và rủi ro tuân thủ: Các yếu tố pháp lý liên quan đến ngành mà công ty hoạt động. Những thay đổi về quy định hoặc chính sách có thể ảnh hưởng lớn đến triển vọng phát triển của công ty, vì vậy họ muốn chắc chắn rằng doanh nghiệp tuân thủ đầy đủ các yêu cầu pháp lý.

Ưu và nhược điểm của việc nhận “rót vốn” từ nhà đầu tư thiên thần

Ưu điểm

• Tiếp cận vốn sớm: Nhà đầu tư thiên thần giúp các doanh nghiệp khởi nghiệp có vốn ngay từ giai đoạn đầu, khi họ gặp khó khăn trong việc huy động từ các nguồn truyền thống như ngân hàng hoặc quỹ đầu tư.
• Không cần tài sản thế chấp: Khác với vay ngân hàng, doanh nghiệp không phải thế chấp tài sản cá nhân để nhận được vốn từ các nhà đầu tư.
• Chấp nhận rủi ro cao: Nhà đầu tư thiên thần thường sẵn sàng chịu rủi ro lớn, đồng ý đầu tư vào những công ty chưa có lợi nhuận hoặc thị trường ổn định.
• Hỗ trợ về kiến thức và mạng lưới: Bên cạnh việc cung cấp vốn, nhà đầu tư thiên thần còn đem lại giá trị lớn về mặt kinh nghiệm, lời khuyên chiến lược, và kết nối với các đối tác hoặc khách hàng tiềm năng.
• Quy trình nhanh chóng: So với các quỹ đầu tư mạo hiểm, quy trình rót vốn từ nhà đầu tư thường ít phức tạp hơn, không yêu cầu nhiều thủ tục pháp lý, giúp doanh nghiệp nhận được vốn nhanh chóng để phát triển.

Nhược điểm

• Tỷ lệ sở hữu bị chia sẻ: Khi nhận vốn từ nhà đầu tư thiên thần, doanh nghiệp thường phải nhượng lại một phần quyền sở hữu công ty, khiến quyền kiểm soát có thể bị chia sẻ.
• Mâu thuẫn chiến lược: Sự khác biệt về tầm nhìn hoặc chiến lược giữa doanh nhân và nhà đầu tư thiên thần có thể dẫn đến mâu thuẫn trong quá trình quản lý và phát triển doanh nghiệp.
• Kỳ vọng lợi nhuận cao: Nhà đầu tư thiên thần thường kỳ vọng lợi nhuận lớn trong khoảng thời gian ngắn (3-5 năm), điều này có thể gây áp lực lên công ty trong việc phải đạt được mức tăng trưởng cao nhanh chóng.
• Rủi ro thoái vốn: Nếu công ty không đạt được kỳ vọng, nhà đầu tư có thể quyết định thoái vốn sớm, điều này có thể ảnh hưởng đến chiến lược dài hạn của doanh nghiệp hoặc thậm chí gây khó khăn về tài chính.

Kết luận

Trong bài viết này, Stock Insight đã giúp bạn khám phá những khía cạnh quan trọng liên quan đến nhà đầu tư thiên thần, từ cách họ hoạt động cho đến những lợi ích và thách thức mà doanh nghiệp có thể gặp phải khi hợp tác với họ. Hy vọng rằng những thông tin này sẽ giúp bạn có cái nhìn sâu sắc hơn về nhóm nhà đầu tư đặc biệt này. Ngoài ra, nếu bạn đang là một nhà đầu tư mới, chưa biết nhiều về kiến thức và kinh nghiệm đầu tư thì việc sử dụng app chứng khoán HSC ONE là sự lựa chọn tối ưu dành cho bạn.

Hãy theo dõi Stock Insight để cập nhật thêm nhiều kiến thức tài chính và chứng khoán hấp dẫn!

Nguyễn Thị Vui
Account Manager