Cổ phiếu ưu đãi là gì? Xu hướng phát hành cổ phiếu ưu đãi

Cổ phiếu ưu đãi là công cụ đầu tư được nhiều nhà đầu tư quan tâm khi tìm đến thị trường chứng khoán với mục tiêu tìm kiếm nguồn thu ổn định. Trong bài viết này, Stock Insight sẽ chia sẻ các đặc điểm nổi bật của cổ phiếu ưu đãi, cũng như cách đầu tư vào loại sản phẩm này tại thị trường chứng khoán Việt Nam.

Cổ phiếu ưu đãi là gì?

Cổ phiếu ưu đãi là một loại chứng khoán lai tạp có những đặc điểm vừa giống cổ phiếu thường, vừa giống trái phiếu. Đó là một giấy chứng nhận cổ đông được ưu tiên so với cổ đông thường về mặt tài chính, nhưng bị hạn chế về quyền hạn đối với công ty góp vốn, như: Người giữ cổ phiếu ưu đãi không được tham gia ứng cử, bầu cử vào Hội đồng quản trị hoặc Ban kiểm soát công ty, nhưng lại được ưu tiên chia cổ tức trước cổ đông thường, ưu tiên được trả nợ trước cổ đông thường khi thanh lý tài sản trong trường hợp công ty bị phá sản.

Các loại cổ phiếu ưu đãi theo Luật doanh nghiệp Việt Nam: Cổ phiếu ưu đãi biểu quyết; Cổ phiếu ưu đãi cổ tức; Cổ phiếu ưu đãi hoàn lại, Cổ phiếu ưu đãi khác do Điều lệ công ty quy định.

7 Đặc điểm chính của cổ phiếu ưu đãi

Dưới đây là các đặc điểm quan trọng của cổ phiếu ưu đãi:

1. Ưu tiên trong việc nhận cổ tức: Cổ phiếu ưu đãi thường được ưu tiên hơn so với cổ phiếu thường khi chia cổ tức. Điều này đồng nghĩa với việc các cổ đông sở hữu cổ phiếu ưu đãi được ưu tiên nhận cổ tức trước cổ đông cổ phiếu thường. Cổ tức trên cổ phiếu này thường có một mức lãi suất cố định và được tính dựa trên giá trị nominal của cổ phiếu.
2. Ưu tiên trong việc hoàn trả vốn: Trong trường hợp công ty phá sản hoặc quyết định mua lại cổ phiếu, cổ phiếu ưu đãi thường được ưu tiên nhận lại vốn trước cổ đông cổ phiếu thường. Điều này đảm bảo rằng các cổ đông ưu đãi sẽ được bảo vệ một phần vốn đầu tư của họ.
3. Không có quyền bỏ phiếu: Thường thì cổ phiếu ưu đãi không có quyền bỏ phiếu (voting rights) trong việc quản lý công ty. Điều này có nghĩa là cổ đông sở hữu cổ phiếu này không tham gia vào các quyết định quản lý công ty, chẳng hạn như bầu ra Hội đồng quản trị.
4. Khả năng tích hợp trái phiếu và cổ phiếu: Một số cổ phiếu ưu đãi có tính chất gần giống với trái phiếu hơn là cổ phiếu. Chúng có mức cố định của cổ tức và thời hạn cụ thể khi mà công ty phải trả lại giá trị nominal của cổ phiếu. Điều này làm cho chúng hấp dẫn đối với các nhà đầu tư muốn có một luồng thu nhập ổn định.
5. Ưu đãi trong trường hợp phát hành cổ phiếu mới: Khi công ty quyết định phát hành thêm cổ phiếu, các cổ đông ưu đãi thường được ưu tiên mua cổ phiếu mới này trước trước khi cổ phiếu thường được mở bán cho công chúng. Điều này giúp bảo vệ quyền và lợi ích của các cổ đông ưu đãi.
6. Cổ phiếu ưu đãi có thể chia thành nhiều loại: Cổ phiếu ưu đãi có thể có nhiều biến thể với các điều khoản khác nhau. Ví dụ, có cổ phiếu này không có quyền chia cổ tức tích luỹ, trong khi có loại khác có quyền chia cổ tức tích luỹ. Mỗi loại cổ phiếu ưu đãi có các quyền lợi và điều khoản riêng biệt được ghi trong tài liệu phát hành.
7. Tính linh hoạt trong việc trả cổ tức: Mặc dù cổ phiếu ưu đãi thường có một mức cố định của cổ tức, công ty có thể tạm ngừng hoặc giảm cổ tức trên cổ phiếu ưu đãi nếu cần thiết. Điều này tạo ra một mức độ linh hoạt cho công ty trong việc quản lý tài chính của họ.

Có mấy loại cổ phiếu ưu đãi tại Việt Nam?

Tại Việt Nam, cổ phiếu ưu đãi không phổ biến như cổ phiếu thường (common stock), và thường chưa được sử dụng rộng rãi trong giao dịch cổ phiếu công khai. Tuy nhiên, có một số loại cổ phiếu ưu đãi mà một số công ty đã phát hành. Hiện tại, có hai loại cổ phiếu ưu đãi chính tại Việt Nam:

1. Cổ phiếu ưu đãi có cổ tức cố định (Fixed Rate Preferred Stock): Đây là loại cổ phiếu ưu đãi mà cổ đông được nhận một tỷ lệ cố định của giá trị nominal (giá trị sổ sách) của cổ phiếu dưới dạng cổ tức hàng năm. Tuy nhiên, cổ phiếu này không phổ biến và không được sử dụng rộng rãi trong thị trường cổ phiếu của Việt Nam.
   
2. Cổ phiếu ưu đãi có quyền biểu quyết (Preferred Voting Stock): Đây là loại cổ phiếu ưu đãi mà cổ đông có quyền biểu quyết trong một số quyết định của công ty. Loại cổ phiếu này thường được sử dụng trong các trường hợp cụ thể, chẳng hạn như trong việc quản lý và sáp nhập công ty.

Tuy nhiên, cần lưu ý rằng thị trường cổ phiếu ưu đãi tại Việt Nam chưa phát triển mạnh mẽ và không phổ biến như ở một số thị trường khác trên thế giới. Các quy định và điều kiện phát hành cổ phiếu ưu đãi tại Việt Nam cũng có thể thay đổi theo thời gian và theo quy định của Sở Giao dịch Chứng khoán (HOSE) và Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (SSC).

Cổ phiếu ưu đãi khác cổ phiếu thường như thế nào?

Cổ phiếu ưu đãi khác cổ phiếu thường ở một số điểm quan trọng:

• Thứ nhất, cổ phiếu ưu đãi thường có ưu đãi về cổ tức, tức là tỷ lệ cổ tức trên mỗi cổ phiếu thường cao hơn so với cổ phiếu thường. Điều này có nghĩa là người sở hữu cổ phiếu ưu đãi có thể nhận được mức cổ tức cao hơn so với cổ phiếu thường.
• Thứ hai, cổ phiếu ưu đãi không có quyền biểu quyết, nghĩa là người sở hữu không tham gia vào việc quyết định và lãnh đạo công ty, trừ khi có quyền biểu quyết đặc biệt được quy định trong thông báo phát hành. Điều này làm cho cổ phiếu này trở nên hấp dẫn với những nhà đầu tư muốn nhận lợi nhuận từ việc được chia cổ tức cao hơn mà không quan tâm đến việc quyết định công ty.
• Thứ ba, trong trường hợp công ty phá sản, người sở hữu cổ phiếu ưu đãi có quyền được trả tiền trước so với người sở hữu cổ phiếu thường. Điều này tạo thêm sự an toàn và ưu tiên cho những nhà đầu tư nắm giữ cổ phiếu này.

Cơ hội và rủi ro khi đầu tư cổ phiếu ưu đãi

Đầu tư cổ phiếu ưu đãi mang lại nhiều cơ hội và rủi ro. Một trong những cơ hội đáng chú ý là nhận cổ tức cao hơn so với cổ phiếu thường. Điều này có thể tạo ra nguồn thu nhập ổn định và hấp dẫn người đầu tư. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng giá cổ phiếu này có thể biến động không ổn định hơn so với cổ phiếu thường. Điều này đồng nghĩa với việc rủi ro đầu tư cổ phiếu ưu đãi cũng cao hơn và có thể gây thiệt hại cho người đầu tư.

Cổ tức của cổ phiếu ưu đãi

Cổ tức là một trong những yếu tố quan trọng của cổ phiếu ưu đãi. Với tỷ lệ cổ tức cao hơn so với cổ phiếu thường, việc nhận cổ tức từ cổ phiếu ưu đãi có thể mang lại thu nhập không nhỏ cho người sở hữu. Cổ tức có thể được trả theo nguyên tắc mỗi năm hoặc mỗi kỳ, tùy thuộc vào quy định của công ty phát hành. Người sở hữu cổ phiếu loại này cũng có thể chọn sử dụng cổ tức để mua thêm cổ phiếu thường, từ đó gia tăng tài sản và lợi nhuận trong tương lai.

Làm thế nào để mua cổ phiếu ưu đãi?

Ví dụ: Mua cổ phiếu ưu đãi CTCP XYZ qua tài khoản chứng khoán tại HSC:

1. Tìm hiểu về CTCP XYZ: Bạn đã nghiên cứu về CTCP XYZ và quyết định muốn đầu tư vào cổ phiếu ưu đãi của công ty này.
2. Mở tài khoản chứng khoán tại HSC: Bạn chi nhánh của HSC hoặc truy cập bài viết này để mở tài khoản chứng khoán. Bạn sẽ cần cung cấp các thông tin cá nhân cần thiết và ký các hợp đồng liên quan.
3. Nạp tiền vào tài khoản: Sau khi mở tài khoản, bạn nạp tiền vào tài khoản chứng khoán của mình thông qua việc chuyển khoản từ tài khoản ngân hàng của bạn.
4. Đặt lệnh mua (Buy Order): Bạn đăng nhập vào tài khoản chứng khoán trực tuyến của HSC và đặt lệnh mua cổ phiếu ưu đãi CTCP XYZ. Bạn cung cấp thông tin như mã cổ phiếu (symbol) của CTCP XYZ, số lượng muốn mua, và giá bạn muốn mua vào. Bạn cũng có thể chọn loại lệnh, ví dụ, lệnh thường (market order) hoặc lệnh giới hạn (limit order).
5. Xác nhận và thanh toán: Khi lệnh mua của bạn được xác nhận và thực hiện thành công, số tiền tương ứng với giá cổ phiếu và số lượng được trừ từ tài khoản chứng khoán của bạn. Thông tin chi tiết về giao dịch sẽ được hiển thị trong lịch sử giao dịch của bạn.
6. Nhận giấy Chứng nhận Cổ phiếu Ưu đãi: Sau khi giao dịch hoàn tất, bạn sẽ nhận được giấy chứng nhận cổ phiếu ưu đãi CTCP XYZ. 
7. Quản lý đầu tư: Bạn có thể theo dõi đầu tư của mình thông qua tài khoản chứng khoán trực tuyến của HSC. Bạn cũng có quyền tham gia các cuộc họp cổ đông và nhận các quyền và lợi ích mà cổ phiếu ưu đãi mang lại.

4 Cách đầu tư thông minh vào cổ phiếu ưu đãi

Để đầu tư thông minh vào cổ phiếu ưu đãi, bạn cần lưu ý một số điểm sau đây:

1. Nắm vững thông tin: Nghiên cứu và hiểu rõ về công ty phát hành và cổ phiếu này. Xem xét các thông tin về lịch sử tài chính, kế hoạch phát triển và triển vọng của công ty để đưa ra quyết định đầu tư hợp lý.
2. Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Đừng đặt tất cả vốn vào một công ty. Thay vào đó, hãy phân tán rủi ro và tăng cường lợi nhuận bằng cách sở hữu nhiều cổ phiếu từ các công ty khác nhau.
3. Theo dõi thị trường: Hãy luôn cập nhật thông tin về thị trường tài chính và điều chỉnh chiến lược đầu tư.
4. Tìm kiếm lợi thế cạnh tranh: Hãy tìm hiểu kỹ về lợi thế cạnh tranh của công ty và cổ phiếu ưu đãi mà bạn quan tâm. Xác định những yếu tố đặc biệt mà công ty đem lại để giữ vững lợi thế trên thị trường.

Xu hướng phát hành cổ phiếu ưu đãi

Phát hành thêm cổ phiếu mà không đi kèm với việc tăng nguồn tài chính

Đây là trường hợp công ty không thu tiền thêm từ cổ đông, phát hành cổ phiếu thưởng từ lợi nhuận giữ lại hoặc từ thặng dư vốn.

Điều này có nghĩa là công ty chuyển một phần hay toàn bộ số dư (kế toán) từ tài khoản thặng dư vốn và lợi nhuận giữ lại sang tài khoản vốn điều lệ; kết quả là vốn điều lệ tăng lên (và tăng số lượng cổ phiếu), lợi nhuận giữ lại và thặng dư vốn giảm xuống trong khi giá trị doanh nghiệp vẫn không thay đổi. Như vậy, giá trị của vốn cổ đông không thay đổi, tỷ lệ sở hữu của cổ đông trong doanh nghiệp không thay đổi. Sự thay đổi duy nhất là số lượng cổ phiếu lưu hành tăng lên.

Điều cần nhấn mạnh ở đây là việc phát hành cổ phiếu thưởng không làm thay đổi giá trị kinh tế của công ty phát hành và của cổ đông. Tăng số lượng cổ phiếu tức là tăng cung, nhưng việc tăng giá hay giảm giá cổ phiếu lại hoàn toàn phụ thuộc vào quan hệ cung cầu đối với cổ phiếu đó và của thị trường nói chung.

Phát hành cổ phiếu đi kèm với việc tăng nguồn tài chính cho công ty

Trong trường hợp này, công ty thu tiền mua cổ phần từ cổ đông.

Nếu vốn tăng thêm được sử dụng để mang lại mức sinh lợi cao hơn chi phí vốn thì giá cổ phiếu được hy vọng sẽ tăng lên. Ngược lại, nếu công ty sử dụng vốn không hiệu quả hay mang lại mức sinh lợi thấp hơn chi phí vốn thì công ty đó không những không làm gia tăng giá trị cho cổ đông của nó mà còn làm suy giảm giá trị của cổ đông.

Hiện nay, vấn đề đáng ngại là các công ty đua nhau phát hành thu tiền vốn từ cổ đông nhưng mục đích sử dụng vốn, hiệu quả và thời hạn mà hiệu quả đó có thể được duy trì lại không được giải thích, cam kết và chứng minh một cách rành mạch. Nhà đầu tư quyết định mua cổ phiếu phát hành thêm vì nghĩ rằng phát hành ưu đãi sẽ kích thích tăng giá mà không đánh giá kỹ càng hiệu quả sử dụng vốn tăng thêm của công ty.

Lời kết

Cổ phiếu ưu đãi là loại cổ phiếu đặc biệt mang lại các ưu đãi về cổ tức và quyền lợi kinh tế. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng đầu tư cổ phiếu ưu đãi có thể mang lại rủi ro cao hơn so với cổ phiếu thường. Việc điều tra và nắm vững thông tin về công ty phát hành và cổ phiếu này là rất quan trọng trước khi quyết định đầu tư. 

Mở tài khoản online chứng khoán HSC ngay hôm nay để bắt đầu hành trình đầu tư cùng nhiều kiến thức được cập nhật tại HSCEdu. Đừng quên thường xuyên cập nhật  tin tức thị trường chứng khoán mới nhất trên Stock Insight bạn nhé!